İtalya’da uygulanan yasak nedeniyle yıllar süren bekleme sona erdi. Tutkunları için 6,8 mm çapında “kısa” Armalite şimdi piyasada: .223 kalibreye oranla değişen yanları çok az, atışa olan tepkisi daha enerjik ve 100 metrede isabet oranı yüksek.
6,8 mm Spc çapındaki Armalite M15A4 tüfek ile ilk tanışmam 2010 yılında gerçekleşti. O yıl bu silahın ithalatçısı Bakanlığa bu tüfeğin ulusal kataloga dahil edilmesi için talepte bulunma “cesaretini” göstermişti. Bunun üzerine Bakanlık Komisyonundaki “büyük uzmanlar” derhal karar alarak 6,8 mm çapın “yüksek saldırı potansiyeline” sahip olduğuna hükmettiler ve silahın ulusal kataloga alınma prosedürünü haksız yere reddederek askıya aldılar.
O süreçte bir bilirkişi olarak yer aldım ve hem anlamsız “yüksek potansiyel” ifadesine teknikyasal anlamda bir açıklama getirmek, hem de silahın kalibresi hakkında bir teknik rapor yazmak üzere görevlendirildim. Benimle birlikte çalışan başka bir bilirkişi ile işbirliği içinde, yani müşterek çalışma ile silah üzerinde yapılan teknik-balistik ekspertiz sonucunda Komisyonun yaptığı saptamanın dayanaksız ve irrasyonel olduğu neticesi ortaya çıktı. Bunun üzerine Komisyon her zaman yaptığı gibi, gayet iyi bilinen yöntemlerine başvurarak yarı otomatik tüfekleriın ne kadar “kötü ve saldırgan” silahlar oldukları yönünde görüşler ileri sürmeye başladı. Nihayet 183/2011 sayılı yasa ile hiçbir işe yaramayan “ulusal silah katalogu” uygulamasının iptal edilmesiyle birlikte İtalya Avrupa Birliğinde geçerli olan ilkelere geçiş yaptı ve 2012 yılının Ocak ayından itibaren 6,8 mm Remington Spc çapında av silahlarını satın almak ve bulundurmak yasal hale geldi. Yani yıllardan beri liberal ülkelerde (kamu düzeni ve güvenliği gibi konuları dramatize etmeden) gerçekleşen ne varsa, bizim ülkemizde de aynısı geçerli olmaya başladı.
KALİBRE
6,8 mm spc çapın doğuşu; içlerinde asker kökenli olanların da bulunduğu bazı teknisyenler ile, .223 Remington kalibreyle .308 Winchester kalibre arasında bir orta yol bularak Ar15-M4 tipi yarı otomatik tüfeklere özel bir mühimmat üretmek isteyen Amerikalı “Remington arms company” silah ve mühimmat fabrikası arasında gelişen sinerji sonucu ortaya çıktı. Tabii bu iki kalibre arasında balistik açıdan mevcut olan farklılıkları ortadan kaldıracak yeni kalibrenin hızı ve isabet hassasiyeti her halükarda 7,62×39 mm çapındaki mühimmattan üstün olmalıydı.
Sürgünün yegane mekanik farkı yüzünde: Gerileme bölümü çapı yaklaşık 11 mm. Halbuki diğer .223 kalibre tüfeklerde bu çap 10 mm.
Bazı güvenlik birimlerinin de ilgi göstermesi sonucu 2003 ile 2004 yılları arasında, cılız da olsa ABD pazarında ilk kez bu kalibre görülmeye başladı ve önce Remington, daha sonra Hornady, Federal (American Eagal markasıyla), Silver State Armory, Prvi Partizan, Selleramp;Bellot ve diğer bazı mühimmat üreticileri de 6,8 mm Spc çapında fişekleri pazara sürmeye başladılar ve hatta bunun sadece askeri değil, sportif atıcılık ve avcılık amaçlı versiyonlarını da ürettiler.
6,8×43 mm fişek, şişe tipi boyunlu olarak tabir edilen ve uzunluğu 42,60 mm olan bir kovana sahip. Bu form .30 Remington kalibre kovanın omuz kısmının kısaltılması ve yeniden modellendirilmesi ile elde edilmiş. Bilindiği gibi .30 Remington kalibre de .30-30 Winchester modelinden türetilmişti. Kovanın gövdesi silindir şeklinde, kovan tablasının çapı 10,72 mm, fişeğin komple uzunluğu ise 57,50 mm. Bu haliyle 6,8 mm fişek .223 Remington kalibreli olarak üretilmiş olan bütün tüfeklerin fişek yataklarına uyum sağlayabiliyor.
6,8×43 mm çaplı fişeklerde kullanılan mermi çekirdeklerinin efektif kalibresi .277 inç (7,04 mm), yani örneğin .270 Winchester veya .270 Weatherby magnum sınıfındaki fişeklerde kullanılan mermilerin çapıyla bire bir aynı. Bu mermilerin tipik ağırlıkları ise .270 kalibre sınıfında yer alanlara oranla biraz daha hafif, zira küçük kovan içinde yer alan barut miktarının sınırlı itme gücü 130 grain üzerinde ağırlığa sahip çekirdeklerin verimli olarak kullanılmasına izin vermiyor. En iyi performans ise 100 ile 117 grain arasına olan çekirdeğe sahip fişeklerle elde ediliyor. Buna karşın, yüksek özgül ağırlığa ve nispeten daha fazla enerjiye sahip barutların kullanılmasıyla, bazı mühimmat üreticileri ve özellikle de ABD’li Silver State Armory firması, 140 grain çekirdeklerle de iyi performans elde etmeyi başardılar.
Armalite M15 “mil-spec” işçilik görmüş klasik bir Ar15
Kovanın 2,35 cc olan iç hacmi, göreceli olarak yavaş yanan barutların, örneğin Vihtavuori N130 ve N133, Imr 4198 ve benzerlerinin kullanılmasına uygun olacak şekilde hesaplanmış. Bundaki amaç, M4 ve benzeri tipteki tüfeklerin tipik olarak 14,5 veya 16 inç (368-406 mm) uzunluğundaki namlularıyla en iyi verimin alınabilmesi.
Bu mühimmatın bakanlık onayında yer alan tescil verileri, ateşleme anında atım yatağındaki çalışma basıncının 59.000 psi değerini aşmamasını öngörüyor. Halbuki .223 Remington kalibrede bu basınç değeri 62.000 psi. Bunun nedeni .223 Remington’a göre hesaplanmış kovan tablasının sürgü iç mekanizması üzerindeki basınç alanını kompanse etmek. Nitekim 6,8×43 mm kalibre .223 Remington’a alternatif olarak üretilmiş olsa da, daha fazla kinetik enerji ürettiğinden daha yüksek performansa sahip kalibrelerle rekabet edebiliyor. Zaten bu yüzden doğduğu ülkede halen Amerikan antilopları ve “wild hog” (yaban domuzu) gibi orta irilikteki avlarda gayet verimli olarak kullanılabiliyor. İtalya’da da hem fazla iri olmayan yaban domuzlarında, hem de dağ keçilerinde 300 metre atış mesafesine kadar erişebilen uzaklıklardan kullanılması mümkün. Bu çerçeveden değerlendirdiğimizde, 6.8 mm çapın hem durdurucu güce sahip mühimmat olarak .30-30 Winchester’e alternatif olabileceğini, hem de hafif mermilerle daha yüksek kinetik enerji üretmek amacıyla uzaktan atışlar için .243 Winchester’e alternatif oluşturabilecek bir kullanım alanı bulunduğunu söylememiz mümkün gözüküyor.
“Semi-match” tetik grubu, söküldükten sonra tetik düşürme ağırlığını üç farklı şekilde ayarlama olanağı sağlıyor.
SİLAH
Armalite M15A4 tüfek için yarı-ağır namlulu klasik bir Ar 15 ifadesini kullanmamız mümkün. Üzerinde uygulanan işçilik ile birleşim noktalarının özellikleri ve ölçülerine baktığımızda, onun özenle üretilmiş sivil bir “milspec” olduğunu görüyoruz.
M15 modelinin en “sağlam yanı” yarı-ağır tipte namlusu ve kızaklı gaz bloğu.
.223 Remington kalibreli versiyonu daha önceki bir sayımızda (Armi e Tiro Italya – Ocak 2010) test edilmiş ve onay almıştı. O günden bu yana silahta yapılan yegane mekanik değişiklikler namluda, sürgüde ve sürgü iç mekanizmasında gerçekleştirilmiş ve bunlar 6,8 mm Spc mühimmat kullanımına uygun hale getirilmiş. Nitekim mekanik sistem aynen klasik Armalite konseptini izliyor: İki parçalı gövde, “Stoner” tipi direkt gazlı sistem, M4 tipi içe geçmeli dipçik, soğutma delikleri olan tipte içten kapaklı ve yuvarlak kesitli el kundağı.
Gövdenin üst bölümü (upper body) 7075-T6 hafif alaşımlı metalden yapılmış ve A4 modellerinin tipik flat-top çizgilerine sahip: Alışılagelmiş el kundağı yerine, daha kullanışlı olan lazer takılabilecek sayıdaki yarıklı Mil-Stde 1913 (Picatinny) kızak var. Sürgünün kapanmaması durumunda gerekli olan, veya silahı sessiz kurma olanağı veren forward asist donanımının yanı sıra, açılır-kapanır kapaklı kovan tahliye penceresi de mevcut.
Armalite M15 diğer klon silahlar içinde özenli işçilik kalitesi ve birleşme noktalarındaki toleransların gayet sıkı olmasıyla kendine farklı bir yer açmayı başarıyor. Bunun bir nedeni de, rakip firmaların bir çoğu yan sanayi tarafından imal edilmiş parçalar kullanırken, Armalite’in alt-üst gövde, namlu ve sürgü mekanizması gibi parçalarını kendi bünyesinde imal ediyor olması. Dolayısıyla silahtaki dış kaynaklı parçalar ortalamanın altında. Alt gövde (lower body) dövme (forje) tekniğiyle elde edilmiş bir parça ve yapımında 7075-T6 alaşımlı metal malzeme kullanılmış. Alt gövdeye entegre edilmiş bileşenler dipçik, kabza, tetik ve emniyet sistemleri ile, şarjör takma-çıkarma kumandalarını barındıran besleme bloğu.
Tüfeğin genel mimarisi, sağ elini kullanan atıcılar için bütün kumandaların en kolay erişilebilir noktalara yerleştirilmesine dikkat eder şekilde dizayn edilmiş. Nitekim emniyet mandalı silahın sol tarafında ve başparmakla kolayca müdahale edilebilecek bir konumda. Şarjör düşürme düğmesi de sağ elin işaret parmağı ile kolayca erişilebilecek bir noktada bulunuyor. Sürgü tutma mandalı (hold open) yine gövdenin sol yanında ve şarjör takıldıktan hemen sonraki aşamada sol elin başparmağı ile kolayca çalıştırılabilir. M15’in diğer özel bir kumandası ise kurma kolu. Nişan hattını terk ederek hem sağ elinizle kurabilirsiniz, hem de nişan alırken sol elinizle kurmanız mümkün. Gövdedeki yüzey işçiliği kalitesi hem iç hem dış yüzeylerde gerçekten özenli, takım izleri ve çapak kalıntılarından eser yok. Anodize “mil-spec” yüzey kaplaması da gayet kalın ve kaliteli. Sürgü ve yuvası metal koyulaştırma işlemine tabi tutulmuş. Bu elemanların boyutları .223 Remington kalibre silahlardakilerle aynı ölçülerde; sadece sürgü anlının kovan tutma tırnağı biraz daha büyükçe, zira bu şekilde küçük .223 Remington kalibreden daha büyük çapa sahip kovanları da barındırabilmesine olanak tanınmış.
NAMLU VE TETİK MEKANİZMASI
M15’in belki de en özel yanı, rakiplerinden farklı olarak yarı-ağır tipteki namlusu. Armalite tarafından sivil savunma amaçlı bu tip bir silaha göre özel olarak geliştirilmiş bu namlu, “M4-profile” namlulu silahların hafif olması ve hedefe daha kolay-kontrollü yönlendirilmesi gibi amaçları ön plana çıkararak, ağır namlulu silahların daha dengeli ve isabetli olma özelliklerine yaklaşmayı hedefliyor. Elde edilen sonuç olumlu, çünkü 16 inç uzunluğundaki kısa namlunun birkaç gram daha ağır hale getirilmesi ve sadece üstte gaz çıkış delikleri bulunan birdcage tipi bir kompensatör kullanılmış olması, bu silahı hem daha kullanışlı, hem de kullanımı daha keyifli bir tüfeğe dönüştürmüş. Tüfeğin dengesinin çok iyi olduğu gibi, içi tamamen krom kaplı ve çift kat parlatılmış namlusu ile beklenmedik şekilde yüksek isabet oranına sahip. Soğuk dövme işlemiyle elde edilen namluya sağa kıvrımlı altı adet yiv açılmış ve hatve oranı 11 inçte (280 mm’de) 1. Bizim test ettiğimiz M15 tipi bir tüfekten maksimum performans alabilmek için pek tabii ki bu silahın çok iyi çalışan bir tetik mekanizmasına sahip olması gerekiyor. Armalite tarafından kullanılan parçaları match (Yarışma sınıfı) olarak tanımlamak mümkün olmasa da, yine de silahın bütün bileşenleri performansı ikiye katlamak üzere tasarlanmış ve sık olarak avcılıkta da kullanılan bu silahın güvenlik standartlarından hiç ödün verilmemiş.
Armalite üretilirken yüksek işçilik kalitesine önem verilmiş.
Tetik mekanizması klasik bir iki aşamalı tetik sisteminden oluşuyor ve tetik geri dönüş yayını farklı çentiklere takma olanağı bulunduğundan, ikinci tetikleme aşaması üç farklı konfigürasyona ayarlanabiliyor. Orta çentiğe takılmış durumdaki tetiğin düşürme ağırlığı yaklaşık 2.250 gram. Bunun 1.450 gramı ilk tetik kademesine, 800 gramı da ikinci tetik kademesine bölüştürülmüş durumda. Tetik yolu 3,5 mm, çalışması ise hem akıcı hem de oldukça net.
ATIŞ TESTLERİMİZ
Atış yapmak için piyasada satılan mühimmattan yararlanma şansım olmadı, zira bugüne kadar bu kalibrede silahlar da piyasaya sürülmemiş olduğundan, farklı markaların resmi ithalatçıları bunlara uygun mühimmat ithal etmemişler. Tabii ki şimdi durumlar değişince bu silahları satın almak mümkün olacağından, fişekleri de artık piyasada bulunmaya başlayacak.
Atış yapmak için tüfeğin ithalatçısından sağladığımız Remington boş kovanları kullandık ve bunları Vihtavuori N133 barutla doldurduk,kapsül olarak ta Winchester Large Rifle kapsüllerli kullandık. Kullandığımız mermi çekirdeklerini ise Hornady V-Max 110 grain Barnes Tsx 110 grain, Sierra Pro Hunter 110 grain ve Sierra Gameking Sp 130 grain olarak seçtik.
6,8 mm Spc (ortadaki) diğer fişeklerle görülüyor: 7,62 Nato (sağda) ve yeni .300 Aac blackout. Bu sonuncusu .223 kalibre tüfeklerin özellikle askeri tipte olanının performansını yükseltmek amacıyla çıkarıldı. 6,8 mm olana nispeten klasik Stanag şarjörlerin 30 fişeklik kapasitesi korunabiliyor, ama kovan kapasitesi daha düşük.
Tüfeğe Schmidt amp; Bender Pm-II Lp 3-12×56 dürbün taktıktan sonra silahın isabet hassasiyetini test etmek için poligona yöneldim. Silahın üreticisi her türlü mühimmatla minimum 2 moa isabet garantisi veriyor, ama ben deneyimlerime dayanarak biliyorum ki Armalite tüfekler uygun fişekle kullanıldıkları zaman çok daha iyi performans alınabilen silahlar. İlk atışları 100 metre mesafeden, tüfeği sadece önden destekleyerek yaptım ve ilk önce Sierra Sp 110 grain çekirdekli , Vihtavuori N133 29,5 grain barut doldurulmuş fişekler kullandım. İlk edindiğim izlenim silahın atıcıya güçlü bir silah olduğuna dair aktardığı duygu. Bana göre .233 Remington kalibre, Stoner sistemli silahlarla ateş edildiğinde her zaman biraz dikkatli davranılmasını gerektirmiş, ama omuzda hissedilen tepki hep yumuşak, kontrol edebilme yüzdesi ise yüksek olmuştur. Yaptığım atışlarda tüfeğin isabet oranı garanti edilen 2 moa değerin bir hayli üzerinde oldu ve birkaç kez elde ettiğim grupmanlar en fazla 1 moa sınırları içinde kaldı (100 metrede 28 mm). Denediğim kombinasyonlar içinde en iyi sonucu Sierra Matchking Hpbt 117 grain çekirdekli fişekler verdi ve beşer atışlık serilerde birkaç kez mermiler 25 mm çapında grupmanlar içinde toplandı. Hornady V-max çekirdeklerle doldurduğum fişekler de çok iyi performans gösterdi ve bir keresinde 12 mm çapında bir grupman oluştu.
.jpg)
Bu tüfekle .223 kalibreye oranla atış sırasında hissettiğiniz geri tepme daha enerjik.
Avcılığa uygun çekirdeklerle yaptığım atışlardaki isabet yüzdesi de çok iyiydi ve özellikle Sierra Sp 130 grain çekirdek, 26,70 gram N133 barutla hazırladığım kombinasyon 220 kgm kinetik enerji üreterek beş atışlık seri sonunda bütün grupmanlarda hiçbir zaman mermileri 45 mm çapından fazla bir alana dağıtmadı. Barnes Tsx 110 grain monolitik (tek parçalı gövdeli) çekirdeklerle yaptığım atışlar da isabetli oldu ve yaklaşık 38 mm çapında grupman oluştu. Bu atışlar sonrasında tatmin edici sonuçlar aldığımdan, Gualtieri Poligonunda (Reggio Emilia) silahın dinamik performansını da test etmek istedim ve bunun için hem EoTech 552 holografik nişangah sisteminden, hem de flip up tipi “aftermarket” madeni nişan düzeneklerinden yararlandım. Her iki durumda da 6,8×43 gayet tatmin edici sonuçlar üretti ve özellikle devrilen tipte madeni hedeflere yapılan atışlarda isabet yüzdesi yüksek oldu. Bu atışlarda .223 Remington fişeklere oranla kinetik enerjideki 40 kgm’lik artış hemen kendini gösterdi, çünkü 6.8 mm ile yapılan atışlarda balistik çelikten ağır popper’ler hızlı bir şekilde birer birer “devrildiler”. Kağıt hedeflere yapılan atışlarda da M15 gayet iyiydi. Hızlı çifli yapılan serilerde silahın hızı ve isabet yüzdesi .223 kalibre silahlarla yapılan atışları eşitledi. Atışa tepkiler de kademeli ve yumuşak oldu. Bunun iki başlıca nedeninden biri 6,8 mm çapın .223 Remington’a oranla daha düşük çalışma basıncı olması, ikincisi ise klasik M4’lere göre gaz sisteminin iki inç daha önde bulunması.
Sonuç olarak Armalite M15 hem avda hem de atıcılıkta güvenilir ve isabet oranı yüksek bir tüfek olduğunu kanıtladı. Kalibresi sayesinde deneyimli atıcıları bile tatmin edebilir. Şu an silahın soru işareti yaratan tek tarafı kalibresinin ne kadar yaygın olduğu ve olacağı, zira dar görüşlü kısır politik çekişmeler, iş bilmez bakanlık komisyonları ve yöneticileri tarafından yine tuhaf uygulamalar, KDV ve gümrük vergileri ile, İtalya için yine AB tarafından ihlal gerekçeli yasaklara maruz kalma sonucu ortaya çıkabilir.
