Sp-01 tactical modelinin kopyası olan bu tabancanın farkı, polimer malzemeden yapılmış gövdesi: Tam 380 gram daha hafif, üstelik ele mükemmel adapte olabilmesi için değiştirilebilir tipte kabza sırtları var. Yumuşak ve isabet hassasiyeti yüksek bir silah, ama tetik mekanizması genel kalitesinin altında.
Sp-01 Phantom tam boy, boyutu ve yardımcı aksesuarlarla yapılacak genel bir değerlendirme ile, üniformalı kesime ve mesken savunmasına yönelik olarak üretilmiş bir silah denilebilir. Bununla birlikte, çelik olan orijinaline, yani CZ Sp-01 Tactical modeline nispeten bu silahın polimer gövdeye sahip olması nedeniyle hafif oluşu, büyük boyutu bir miktar sınırlama getirse de fark edilmeden taşınması açısından büyük avantaj sağlıyor. Ergonomisi, atış kapasitesi, kontrol edilebilirliği ve balistik performansının ortaya koyduğu karma sonuç, bu tabancayı kişisel savunma amaçlı geçerli bir silah haline getirdiği gibi, sportif atıcıları da memnun edebilecek bir silaha dönüştürmüş.
Silahın paket donanımında özel kilidi olan plastik bir çanta, iki adet yedek şarjör, iki adet değiştirilebilir tipte kabza sırtı, bir adet madeni anahtar, bir adet yıldız tornavida, gez vidası için bir adet alyen anahtarı ve bir de temizlik amaçlı harbi bulunuyor. Silaha eşlik eden belgelerde İtalyanca dili kullanılmamış ve bunlar kullanım kılavuzu, garanti belgesi ve bir de test kağıdından oluşuyor. Hedefe 25 metre mesafeden Sellier amp; Bellot fişeklerle yaptığımız 5 atış bilgisayar sisteminde işlendi ve değerlendirildi. Bizim test atışlarımızda kullandığımız tabancanın donanımında verilen test kağıdında dağılım 115 mm çapında bir alanda toplanmış, ama bizim pratik atış denemelerinde kullandığımız bazı mühimmatla yaptığımız atışlardan elde ettiğimiz sonuçlar daha olumluydu ve dolayısıyla silahın grupman yeteneğinin iyi olduğu tespit edildi.
DENENMİŞ TASARIM
CZ Sp-01 Phantom, modifiye Colt-Browning (Petter), kısa geri tepmeli kilit sistemli namluya sahip olan yarı otomatik bir tabanca. Tetik mekanizması isteğe bağlı tek veya çift hareket sistemli, ayrıca tabancanın ivme sistemiyle çalışan iğnesi ve çizgili yuvarlak ibiği olan harici bir horozu var. Horoz hafifletilmek amacı ile ortası delinmiş. Silahın ayırt edici özellikleri, sürgü raylarını gizleyen gövdesi ve sürgü kızağını hafifleten yan kanallar. Estetik özellik de içeren bu kanallar fazla derin olmamakla birlikte iyi bir tutuş sağlıyorlar. Sürgüye raptedilmiş tırnağı harici tipte ve tırnak, sürgü yanağından dışarı taşıyor.
Üniformalı taşıma ve mesken güvenliği öncelikli kullanım amaçları, ama Phantom sahip olduğu özellikleriyle sportif atıcılığa da uygun bir silah.
Kovan tahliye penceresi oldukça geniş ve havşalı tipte, arka kısmındaki uzun ve derin oyuk kovanın dışarı atılmasını kolaylaştırıyor. Polimer malzemeden imal edilmiş uzun gövde sayesinde tam boy silahın ağırlığı bir hayli azaltılmış. Gövdesi çelikten olan Tactical modeline göre 380 gram daha hafif ve bunu özellikle Phantom’un ön tarafa doğru daha az kaydırılmış ağırlık merkezi hissettiriyor. Gövdenin üst kısmı kabzaya oranla daha geniş ve yine iri boyutlu olan ön gövde korkuluğu (dust cover) üzerinde fener ve lazer gibi aksesuarların monte edilebilmesi için gerekli raylar yer alıyor. Gövde üzerinde bulunan çelik blok içine sürgü tutma mandalının (hold open) pimi geçiyor. Aynı çelik parça, sürgünün öndeki kısa sürgü ray kılavuzlarını da içeriyor. Arkadaki kılavuzlar ise tetik grubunu barındıran çelik bloğa entegre. Tetik grubu kendine has ikili bağlantı braketi ile tetiğe bağlı. Kabza altındaki köstek bağlama halkası(lanyard loop) silahın askeri kullanım amacına eğiliminin işareti. Silahın sicil numarası ön gövde korkuluğunun sağ tarafına konulmuş çelik plaka üzerine basılmış ve namlu ağzına yakın noktada. Ayni sicil numarası sürgü ve namlu üzerine de basılı. Namlunun alt kısmında içinde sürgü tutma mandalının piminin geçtiği eğimli bir oyuk var. Ateş etme anında, bu pimle etkileşime giren namlu aşağı inerek sürgüyle mekanik sürtünmeden kurtuluyor. Sürgü kilit mekanizmasında namlu üzerinde bulunan yarım ay şeklindeki kilit tırnakları görev yaparken, atış yatağının çıkıntılı uzantısı ile kovan atma penceresi arasında kontrast oluşuyor. Çekirdek namluyu terk ettiğinde, geriye doğru hareketinin tamamlamak için serbest kalan sürgü kızağı, boş kovanı yuvasından çıkarıyor, dışarı fırlatıyor ve horozu kuruyor. Sıkışmış olan icra yayının açılması sürgüyü geriye dayanma noktasına itiyor ve bu şekilde şarjörden yeni fişek alınmış ve atım yatağına sürülmüş oluyor, namlu da tekrar ileri kaydırılarak kilitlenme pozisyonu gerçekleşiyor. Namlu kuyruğunda aynı zamanda uzun ama fazla eğimli olmayan besleme rampası bulunuyor ve bunun atım yatağının yan kısımlarına bağlantısı özenli bir işçilikle gerçekleştirilmiş.
Sabit tipteki kırlangıç kuyruğu geçmeli gez namlu şeridine bir alyen vidayla sabitlenmiş. Gez çentiği boyutsal açıdan ve mesafe olarak arpacığa uygun. Zayıf ışıkta nişan almayı kolaylaştırmak amacıyla iki adet fosforlu nokta donanımına sahip ve bunlar ışıkla temas ettiğinde bir süre parlak (ışıldak) kalıyorlar.
Sürgüye önden geçmeli arpacık küt dikdörtgen formunda ve hızlı şekilde nişan alırken dahi göze ve geze iyi oturuyor. Sarı fosforlu nokta gez üzerindeki iki noktadan biraz daha irice.
Besleme rampası bulunmasına rağmen atım yatağının cidarları neredeyse kovan gövdesinin tamamını kaplıyor ve saat 6 yönünde, yani kovan çıkartma tırnağının olduğu noktaya kadar destekliyorlar. Bunun sonucu olarak test atışlarımızda denediğimiz zırhlı çekirdek içeren fişekler kullanıldığında bile atım yatağı kovanları nerdeyse sapasağlam iade ediyor. İcra mili plastikten yapılmış, uç kısmı gövdesinin kalan bölümüne göre daha dar yapıda.
Emniyet tertibatları silahın hızlı kullanımına katkı sağlar şekilde dizayn edilmiş ve atıcıyı hem taşıma hem kullanma sırasında yanlışlıkla silahın ateş alma riskinden uzak tutar şekilde tasarlanmışlar.
Horoz düşürme mandalı sadece atım yatağı dolu bir silahın horozunun emniyetle düşürülme fonksiyonuna sahip, zira horoz düşürme kolu manuel emniyet görevi görecek şeklinde takılı kalabilen tipte değil. Kurtulduğunda horoz ilk çentiğe kadar düşüyor ve düşürme mandalının istirahat pozisyonuna dönüşüne eşlik ediyor. Otomatik iğne emniyeti silahın namluda mermi varken bile yere düşmesi ve sert bir zemine namlu ağzı tarafından vurması halinde dahi kazara ateş almasını önlüyor. Yani bu tip bir düşüşte iğnenin atalet etkisiyle öne fırlayıp silahı ateşlemesi engellenmiş oluyor.
Tabancanın yüzey işçilikleri özenli, bazı kısımlarındaki tam giderilmemiş işçilik izleri ise silahın işlevselliğine etki edecek kadar olumsuz sayılmaz. Sürgü rayları arasındaki birleşim kızağın akıcı şekilde hareket etmesini sağlayacak şekilde gerçekleş t i r i l m i ş , yanal boşluklar fazla değil. Namlu-sürgü birleşimi de hem namlu kuyruğu hem de namlu ağzı tarafında iyi denilebilir.
NİŞANGAH DÜZENİ VE TETİK MEKANİZMASI
Metal gez arpacık anti-röfle (yansıma önleyici) çizgili bir namlu şeridi üzerine monte edilmişler. Önden geçmeli sabit arpacık yerine bir alyen vida ile tutturulmuş. Kırlangıç yataklı sabit gezle beraber doğru orantılı bir nişangah düzeni oluşturulmuş. Karesel formdaki arpacık fazla büyük değil ama, hem göze, hem de nişan alarak yapılan atışlarda gez çentiğine iyi oturuyor. Zayıf ışıkta yapılan atışlara destek amacıyla gez ve arpacık yeşil fosforlu noktalarla (dot) donatılmış. Arkadaki iki yeşil noktaya oranla önde arpacıkta bulunan nokta biraz daha büyükçe. Işık gördükleri andan itibaren üzerlerindeki fosforlu malzeme bir süre parlıyor. Bu aynı zamanda tabancanın kullanılacağı ana kadar karanlık bir çekmecede tutulması halinde fosforlu noktaların parlamayacağı ve görünmez olacakları anlamına geliyor.
Tetik yüzeyi düz, şekli ise derin kıvrımlı. Çok sayıda ateş ettikten sonra dahi parmağı yormuyor. Tetik köprüsü oldukça geniş.
Tetik mekanizmasının uzun ve ağır çift hareketli sistemi, bunun tetik yolu ve düşürme ağırlığına yansımasına da yol açıyor. Dolayısıyla tetiği düzgün ve kararlı bir şekilde çekmek için biraz antrenman yapmak gerekiyor. Eğer horoz birinci çentikte ise, çift hareketli tetik yolunun ilk bölümünde sanki tetik boşta kalmış gibi oluyor. Seri atışlarda da, çift hareketli sistemde birinci el atışı yapmak için ateş ettikten sonra sonraki atışlara tekli hareket mekanizmasıyla devam etmek için de antrenman yapmak ve tetiğe alışmak gerekli. Tek hareket sisteminde tetik boşluğu orta uzunlukta, ön tetik yolu ise uzun ve pütürlü. Tetik yolu oldukça uzun ve horozun kurtulduğu noktaya yakın tetikte hem düşürme ağırlığı bakımından, hem istenmeyen sürtünme dirençleri ortaya çıkması türünden düzensizlikler mevcut. Bu da isabet hassasiyetini olumsuz etkiliyor. Biraz değişken olarak nitelendirebileceğimiz tetik düşürme ağırlığının üst sınırı yaklaşık 2.400 gram ve uzun bir tetik yolu söz konusu.
ATIŞ TESTLERİMİZ
Uygulama testlerinde, kişisel savunma türü kullanım için optimize edilmiş normal piyasa malı Fiocchi fişeklerin Fmjt 100 grains çekirdekli Black Mamba tipi ile 124 grains Tccp çekirdekli Top Target tipini kullandık. Kendi doldurduğumuz fişeklerden oluşan mühimmatla atışlar da yaptık ve bunun için Fiocchi marka kovanlar, “Cci small pistol” kapsüller ve “Sipe N” barut kullandık. Barut dozajını özel alaşımlı 124 grains Tcbb Performance dökme çekirdeklerli mermiler için 4,5 gr, 123 grains Fmjt Fiocchi çekirdekler için 5,7 gr ve 100 grain Fmjt Fiocchi çekirdekler için de 6,5 gr olarak ayarladık.
Kurulu horozu düşürme mandalı takılı konumda kalmayan tipte ve dolayısıyla gerçek bir emniyet tertibatı olarak kullanılamaz. Bu da silahın fonksiyonelliğini arttırıyor, çünkü aktif hale getirmek için buna kesin karar vermek lazım. Şarjör çıkartma düğmesi ve sürgü tutma mandalı yeterince sert ve rahat kullanımlı.
Fişek yatağının, kovan çıkartma ve atma sisteminin düzgün çalışması neticesinde fişeklerle hiçbir sorun yaşamadık ve boş kovanlar üzerinde yaptığımız tespitlerde is ve çizik izlerinin sınırlı kaldığını gördük. Kapsüllerde iğnenin bıraktığı izin güçlü ve merkezi pozisyonda olduğunu tespit ettik. İsabet testleri 25 metreden nişan alınarak çift el desteğiyle harici desteksiz yapıldı. Tccb alaşımlı metalden 124 grain çekirdeklerle ve Tccp bakırlı 124 grain Fiocchi Top Target fişeklerle çok iyi grupmanlar elde edildi. Kendi doldurduğumuz 123 grain Fiocchi zırhlı çekirdekli mermilerle elde edilen grupmanların çapı biraz daha büyük oldu. 100 grain çekirdekli hızlı tipte fişeklerin hem piyasa malı Black Mamba hem de özel dolum tipleriyle yaptığımız atışlarda ise isabet oranı daha düşük olmakla birlikte fena değildi. Denediğimiz her tipte mühimmatla yapılan beşerlik atışlar sonunda hedef kağıtlarında en az bir kaçak bile olmasın istedik ve bunu başardık. Kısa süreli olmakla birlikte, yaptığımız test atışlarında CZ yüksek isabet hassasiyeti gösterdi ve başarılı oldu diyebiliriz. Ama şunu da belirtmeliyiz ki, tek hareketli tetik mekanizmasının düzensizliği ve tetik boşluğunun fazla oluşu isabet oranına olumsuz etki yaptı. Tabii ki bu söylediklerimiz polimer malzemeden imal edilmiş bir tabancanın potansiyelini sonuna kadar kullanmak isteyen müşkülpesent atıcılar için geçerli.
CZ modelinin hafif olmasına büyük katkı sağlayan polimer gövdedeki çelik blok üzerine sürgü ön ray kılavuzları yer alıyor. Aynı blok sürgü tutma kolunun yerine geçmesini de sağlıyor. Arkadaki ray kılavuzları ise tetik grubunu da barındıran blok üzerinde bulunuyorlar.
Silahın hızlı ve seri atışlardaki davranışı, ateş eylemine verdiği tepkiler en güçlü mühimmat kullanıldığında bile olumlu diyebiliriz. Namlunun düşük pozisyonu silahın kontrol edilebilirliğini ve denge özelliğini arttırırken, polimer gövde ise metal gövdeli silahlara nispeten ateşleme tepkilerinin daha yumuşak algılanmasına katkı sağlıyor. Kabza boyut ve dizayn açısından rahat, tetik köprüsünün formuyla birlikte ele güzel oturuyor ve atış sırasında namlu şahlanması son derece sınırlı tutulabiliyor. Tabancanın değiştirilebilir tipteki kabza sırtları iri veya daha küçük elleri olan atıcılar tarafından rahatça kavranabilmesi için bir avantaj oluşturuyor. Ayrıca kabzanın yanaklarında kullanılmış kaydırmaz malzemenin, kabzanın ön ve arka konturları üzerinde mevcut kabartma tırtıklarla birlikte sağladığı kavrama da çok iyi. Tetik oyuk ve düz profile sahip, çok sayıda atış yaptıktan sonra dahi parmağı yormuyor. Tek hareketli pozisyonda tetik erişim mesafesi (trigger reach) fazla sayılmaz (70 mm).
.jpg)
Namlu üzerindeki giderilmemiş işçilik izleri rahatsız edici olsa da, silahın işlevselliğine olumsuz etkileri yok. İcra mili plastik malzemeden yapılmış.
Şarjörü çıkarıp takma işlemi ve sürgü tutma mandalı da (hold open) rahat kullanımlı. Şarjör çıkarma düğmesi kolayca müdahale edilebilir tipte olsa da, kazara basılmayı önleyecek yükseklikte değil. Şarjör yuvasının havşalı yapısı da şarjörün takılmasını kolaylaştırıyor. Düğmeye basıp şarjörü tırnağından kurtardığınızda serbest düşmüyor ve elle çekilip çıkartılması gerekiyor. Kurulu horozu düşürme mekanizması da kolun boyutu dikkate alındığında iyi çalışıyor ve fazla kuvvet gerektirmiyor. İcra yayının horozun kinetik yayıyla birlikte uyguladığı dirençten ziyade, sürgü kurma kertiklerinin fazla çıkıntılı olmamasından dolayı sürgü manüplasyonunu seri ve hızlı şekilde yapabilmek için silaha belli bir alışkanlık kazanmak gerektiriyor.
Tabancanın sökülmesi gayet pratik, ama sürgü tutma mandalını sökmek biraz zorluyor. Bunu kolaylaştırmak için bir fişeğin sivri ucuyla gövdenin sağ tarafından dışa çıkık şekilde görülen sürgü tutma kolu piminin ucuna bastırmak gerekiyor. Pimin ucunun oyuk olması da bastırma sırasında fişeğin veya başka bir aletin kayması riskini ortadan kaldırıyor.
SONUÇ
CZ Sp-01 Phantom modeli mekanik düzenini Sp-01 Tactical modelinden almış, tetik ve emniyet sistemleri basit ve kullanışlı olan bir silah. Donanımındaki emniyet tertibatları silahın en olumsuz koşullarda bile kazara ateş almasını önleyebilecek tipte. Bu özellikleriyle, test ettiğimiz tam boy “full size” silah hem kişisel savunma hem de güvenlik güçlerinin amaçlarına uygun bir tabanca olduğu gibi, ergonomisi ve kontrol edilebilirliği onu sportif atıcılar için de cazip bir silah haline getiriyor. Tactical modeline göre Phantom polimer gövdesi sayesinde %30 oranında daha hafif bir tabanca. Dolayısıyla, iri boyutlu olmasına rağmen gizli taşıma için de uygun sayılabilir. Mesken savunma ya da kişisel savunma gibi kullanım amaçları doğrultusunda yardımcı aksesuarlar ile donatılması ve bu şekilde zayıf ışığın bulunduğu ortamlarda da kullanılması mümkün.
Yaptığımız test atışlarında Phantom görevini eksiksiz yaptı. Seri atışlarda da hem tabancanın defalarca denenmiş genel yapısı, hem kullanılan fişeklerin uygunluğu ile hiç sorun yaşatmadı. Teste tabi tuttuğumuz örneğin tek hareketli tetik mekanizmasının bazı olumsuz yanlarına rağmen, nişan alarak yaptığımız destekli atışlarda da yüksek isabet oranı sağladık. Göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek, elbette silahın işçilik kalitesindeki artış beklentisinin maliyete de yansıyacağı ve fiyatın kabul edilemez olacağıdır. O nedenle, sadece tetik mekanizmasına uygulanacak uzman bir bakım ve işçilikle silahın daha akıcı ve kullanışlı olması sağlanabilir.