FN Herstal “less than lethal” (ölümcül olmayan) silahlar kategorisine FN 303 modelinin yeni kısa versiyonunu dahil etti. CO 2 ile çalışan tabancalarda kullanılan teknolojiden yararlanarak üretilen bu silah en fazla 20 metre mesafeden etkili olabilen ve temas anında dağılan (parçalanan), gerektiğinde iz bırakan tipte mermiler kullanıyor.
Less than lethal olarak adlandırılan, yani ölümcül olmayan ama temasta kinetik darbe etkisi yaratan silahlar, FN Herstal firması tarafından çok amaçlı mühimmat atan lancer (fırlatıcı) havalı silahlar şeklinde yorumlandı. Bu kategoride yer alan ve sıkıştırılmış hava tüpü donanımlı otomatik bir karabina olan (15 mermili tambura sahip) FN 303 modelinin belde taşınabilecek daha pratik bir versiyonunu üretebilir miyiz diye düşünmüş olacaklar ki, FN 303 ile aynı mühimmatı atan bir tabanca tasarlandı, ama hem daha hızlı hem de daha ekonomik bir silah olması için kullanılan gazın CO2 olması tercih edildi. FN 303 serisi kinetik darbe etkili silahların farklı yararları mevcut: Öncelikle daha ilk tasarlandıkları andan itibaren “ölümcül olmayan silah” şeklinde geliştiriliyorlar, yani normal shotgun olarak tanımlanan ve “ölümcül olmayan mühimmat atabilen” ölümcül silahlardan farklı bir kategoriye yerleşiyorlar. Başka deyişle, kazara bile olsa bu silahlara ölümcül mühimmat doldurmak ve ateş etmek mümkün değil.
İşte bu silahlar için özel olarak geliştirilen 18 mm çapında mühimmat hedefe penetrasyon (ya da hedefi delme) riskini asgariye indiriyor, bunun yerine blunt trauma denilen küt darbeye yol açıyor. Merminin şeffaf plastikten (polistiren malzemeden) yapılmış gövdesinin sivrilen ön kısmına çok küçük (mikro) bizmut saçmaları dolduruluyor. Mermi hedefe çarptığında parçalanıyor ve potansiyel tehlike anlamına gelen delme-girme riski elimine edilmiş oluyor. Fişeğin ikinci bölümünün iç kısmında daire şeklinde bir boşluk var ve farklı türde işaret-iz bırakıcı maddeler konulabiliyor, ya da, impact/training versiyonunda olduğu gibi, buraya katkı maddesi içermeyen glikol bazlı bir madde konularak mermi “cargo” versiyonlarındakilerle aynı ağırlığa getirilebiliyor. Mühimmatın imalatında zehirli olmayan malzemeler kullanılması üçlü güvenlik sağlıyor: Hem operatör, hem hedefteki kişi güvende oluyor, hem de talim sırasında kullanılan fişekler özel atık statüsünde elimine edilmiyor.
|
1. |
2. |
|
3. |
1. Şarjör hem özel mermilerden yedi adet içeriyor, hem de tek kullanımlık gaz tüpünü barındırıyor.
2 ve 3. Gez ve arpacık modern bir yarı otomatik tabancada bulunanlardan ve sezgisel atışa yardımcı olmak için 3-dot system beyaz referans noktalarla donatılmışlar.
Ayrıca fişeğin arka yarısındaki bölümde denge sağlama amaçlı bir dizi ince kanal mevcut, çünkü FN 303 sisteminde, aynen FN 303P sisteminde olduğu gibi, yivsiz namlulu silahlar kullanılıyor. Üstte de açıklamaya çalıştığımız gibi, silahın öncelikli amacı hedefteki kişiyi geçici şekilde etkisiz hale getirmek ve bu caydırıcılık hedefi doğrultusunda yararlandığı güç kinetik enerji. FN 303P modelinin namlu ağzında merminin çıkış hızı saniyede yaklaşık 73 metre ve bunun için 2,54 kilogram/ metreye eşit 25 joule değerinde enerji üretiliyor. Pratik uygulamada menzil 0 ile 20 metre arasında değişiyor, ama burada insan vücudunun hangi bölgelerine nişan alınacağı da önemli. Nitekim kafaya, boyuna ve kasık bölgesine ateş etmek kesinlikle yasak olduğundan, etki alanlarını gövde, kollar ve bacaklar olarak belirtebiliriz. Aksi takdirde durdurulmak istenen kişide ölümcül yaralanmalar olabiliyor ve öyle bir ihlâl halinde “ölümcül olmayan silah” kavramı bir anda geçersiz kalıyor.
AVANTAJLARI
FN 303P sisteminin avantajlarından biri elbette kolay taşınabilir oluşu. Hizmet silahına alternatif olarak belinizde taşıyabiliyorsunuz ve fazla ağırlık veya göze çarpma gibi bir dezavantaj getirmiyor. Ateşli silahlarla meydana gelen kazaların büyük çoğunluğu 20 metrenin altında gerçekleşse de, böyle bir mesafeden etkisini gösterebilmesi saldırganı bir hayli uzak mesafeden durdurabilme olanağı sağlıyor. Normal veya elektrikli copla kıyaslanırsa, saldırgan topluluğu böyle bir araç kullanarak dağıtmaya çalışmak deneyim, belli bir güç uygulama ve benzeri riskler taşırken, FN 303 ile güvenlik mesafesini gözeterek hedefin izin verilen bölgelerine nişan almak yeterli. Yine dağıtma amaçlı kullanılan gazlarla kıyaslarsak, rüzgarın ters esmesi, saldırgan kalabalıkta gözlüklü veya maskeli kişiler olması gibi faktörler her zaman bunun da etki seviyesini düşürmektedir. FN 303P için bu gibi sınırlamalar da söz konusu değildir. Elektrikli bayıltıcı veya caydırıcılar (Taser ve benzerleri) ile kıyaslandığında da FN 303P farklı avantajlara sahip: Bir kere çok daha uzaktan etki edebiliyor, operatör ile saldırgan arasında temas veya eylem bağlantısı oluşturmuyor, daha fazla kişiye karşı etkili olabiliyor.
FN 303P boş durumda 822 gram ağırlığında, ama yedi mermiyle dolu şarjör ve CO2 tüpü takılı durumda 1.860 grama yükseliyor.
Buna karşın, örneğin Taser X3 anında kullanılabilen bir aygıt, ama en fazla üç saldırgana karşı kullanılabilir. FN 303P ile yapılan temel eğitim normal tabancalarla yapılan eğitimlerden aslında pek fazla farklı değil Aynı güvenlik, kullanma ve kurma yönemleri uygulanıyor diyebiliriz. Ayrıca, iri bir tabanca görünüme sahip olması ve namlu ağzı iç çapının tam 18 mm olması da saldırgan üzerinde başka bir caydırıcı etki yaratıyor. Son bir avantajı fizik, güç veya cüsse özelliklerine bakılmaksızın her türlü güvenlik personeli tarafından kullanılabilen bir silah. FN 303P çok geniş bir yelpazeye yayılan operasyonlarda etkili şekilde kullanılabiliyor. Askeri kullanım alanlarına bakacak olursak, kolluk kuvveti görevi yapan askeri birliklerde, peacekeeping operasyonlarında, destek sağlama ve refakat hizmetlerinde, karşıt kitleler ve gruplar arasındaki çatışmalarda dağıtıcı ve düzen sağlayıcı olarak kullanılıyor. Ama FN 303P’nin en yoğun kullanıldığı alan Law enforcement, yani özellikle kentlerde toplum düzenini sağlayan adli kolluk güçleri ve polis birlikleri. Bu tür görevler üstlenen kolluk güçleri bazen sahibinin kontrolünden çıkmış, insanlara veya başka köpeklere saldıran agresif köpeklerle baş etmek ve hatta zorda kaldığında ateşli silahlara başvurmak zorunda kalıyorlar.
Bu gibi durumlarda köpek ölebildiği gibi, kalabalık yerlerde daha vahim yaralanmalar ve olaylar da meydana gelebiliyor. Keza evlerde, aile içi şiddet vakalarında ortaya çıkan durumlar, sokak kavgaları, uyuşturucu almış tehlikeli tipleri kontrol altına alma gereksinimleri ve benzeri şiddet olaylarında, gerek olaya karışan kişilerin, gerek operatörlerin hayatları ciddi risk altında olabiliyor ve bu gibi durumlarda FN 303P less then lethal bir silah olarak çok etkin bir alternatif oluşturabiliyor. Bıçak da dahil olmak üzere eli silahlı saldırganlara fazla yaklaşmadan ve operatörün hayatını riske atmadan saldırganı etkisiz hale getirme konusunda da son derece uygun olduğuna hiç kuşku yok. Sadece operatörün veya saldırganın tehdidine maruz kişinin hayatını riske atmaktan başka, bu tip eylemlere karşı ateşli silah kullanıldığında güvenlik güçlerinin adli sorunlar yaşadıkları da bilinen bir gerçek. Çoğu kez ateşli silaha başvurulması halinde güvenlik birimleri orantısız güç kullanımı, ya da gereksiz silah kullanımı gibi suçlamalarla karşı karşıya kalıyorlar. Sıkıştırılmış hava veya CO2 kullanan less then lethal silahlar ayrıca hapishane ortamlarında meydana gelebilen ve kapalı alanda gaz ve benzeri dağıtıcıların kullanılmasının sakıncalı olduğu hallerde çok etkin şekilde kullanılabiliyor. Hükümlü nakil araçlarında da, ani şiddet veya kaçma teşebbüsü gibi olaylarda, kompakt yapısıyla kinetik darbe etkili silahların belli avantajlar sağladıkları unutulmamalı.
MEKANİZMA VE ÇALIŞMA SİSTEMİ
Kullanışlı bir tabanca olmakla birlikte, boyutlarının pek küçük olduğu söylenemez: Uzunluğu 290 mm, yüksekliği ise 190. Ağırlığı durumuna göre değişiyor. Boşken 822 gram gelen silah, şarjörü tüp donanımıyla ve yedi adet mermiyle dolu iken 1.860 grama yükseliyor. İmalat malzemesi kompozit: Gövde polimerden, namlu ve üst çerçeve alüminyumdan, şarjör alaşımlı metal ve bazı kısımları polimerden, contalar kauçuktan, CO2 salımı olan noktalar ise pirinçten yapılmış. Polimer ve diğer hafif malzemelerin bolca kullanılmış olmasına rağmen, silah sağlamlığı hakkında en ufak tereddüt uyandırmıyor. Çalışma sistemi üstte de bahsettiğimiz gibi şarjörün içinde yer alan tüpe doldurulmuş olan karbondioksit gazından yararlanıyor. Hemen üstte bulunan ve tetiğe bağlı olan bir regülatör vasıtasıyla gaz çekiliyor ve regülatörün üzerinde yer alan namluya paralel silindirik bir hücre içinde genleşiyor. Genleşen gaz tıkaç görevi yapan bir pistonu itiyor ve namludaki mermiye güçlü ve ani bir basınç uygulayarak onu dışarı fırlatıyor.
|
1. |
2. |
|
3. |
4. |
1. Tetik köprüsü uygun boyutlarda ve hemen üzerinde her iki tarafa yerleştirilmiş ileri geri hareketli emniyet düğmesi yer alıyor.
2. Gerekirse taktik fenerler, lazer noktalayıcılar ve hatta bir kamera monte edebilmek için gövdenin alt kısmında bir Picatinny kızak yer alıyor.
3. Gerdelin tırnakları dolum işleminden önce resimde görülen pozisyonda kilitleniyor ve mermilerin serbestçe besleme kanalı içine “düşmesi” sağlanıyor.
4. Şarjör pedi görülüyor. Üstte ise CO2 tüpünün yuvasını kapatan tapanın vidası ve dili. Altta görülen delikli kapakçık ise gerdel yayına ait.
Şarjör yayı bir sonraki mermiyi namluya sürüyor ve silah bir sonraki atış için kurulmuş oluyor. Şarjör iki kısma ayrılmış. Arkadaki bölümde CO2 gazı tüpünün yuvası var ve FN 303P’ yi kurulu hale getirmek için şu işlemleri yapmak gerekiyor: Kabza pedindeki koruyucu tapayı katlanır tipte mandalından tutarak gevşetiyor ve girişi serbest bırakıyorsunuz. Boyun kısmını yukarı tutarak tüpü yuvasına sokuyor ve tapa vidasını sıkarak tüpün ileri itilmesini ve kilitlenmesini sağlıyorsunuz. Tüp gaz çekme iğnesine oturup bloke durumda kaldığında, tüpün mührü delinene ve tüp basınç sızdırmazlık valfına iyice yapışana kadar tapanın halkasını yarım tur daha sıkmak gerekiyor. Kullanım kılavuzunda yazılana göre, tüp bu şekilde üç ay süreyle kullanılabiliyor. Üç ay geçtikten sonra tüpü bir yenisiyle değiştirmek gerekli. Şarjörün öndeki bölümünde ise gerçek anlamda şarjörün kendisi var ve dolayısıyla bu bölüme mermiler yerleştiriliyor. Doldurma işlemini yapmak için de gerdelin yayını tabanına kadar geriletip yuvasına sıkışmasını sağlamanız gerekiyor.
Bu şekilde mermiler birbiri ardına düşmeye başlıyorlar. Mermileri yerleştirmek için önce şarjör ağzında bulunan bir kilidi aşağı itmek lazım. Yedi adet merminin hepsini yerleştirdikten sonra gerdel tutucu tırnaklardan kurtarılarak serbest bırakılıyor ve mermileri yukarı doğru itiyor. Yukarı itilen mermiler üstteki yatay kilitle durduruluyor ve şarjör içinde tutuluyorlar. Bu durumdaki şarjörü silaha taktığınızda FN 303P sürgüsünü çekmeye gerek kalmadan ateşe hazır durumda sayılır. Şarjör silaha takıldığında kilitleme pimi silahın gövdesi içindeki bir çalıştırıcı vasıtasıyla otomatik olarak aşağı doğru sıkıştırılıyor ve mermi serbest durumda gazın itkisini almaya hazır duruma geliyor. Silahta ileri geri hareket eden bir emniyet düğmesi var ve gövdenin her iki tarafında da mevcut. Bu düğmeler tetik alanının hemen üzerinde bulunuyor, hem sol hem de sağ elini kullanan atıcılar için kolayca erişilebilir konumda. Gerdeli serbest bırakmayı unutmanız halinde, şarjörü yerine taktığınızda bunun tırnakları kabzanın iç kenarlarında bulunan iki kılavuz raya temas ediyor ve dönmek zorunda kalarak kurtuluyorlar. Tüpün CO2 kapasitesi yedi adetten çok daha fazla mermiyi ateşlemeye yeterli sayılır, ama güvenlik ve basınç stabilitesi nedeniyle her yedi mermilik seriden sonra yeni bir tüp kullanılması tavsiye ediliyor.
TEST ATIŞLARI
Basit çalışma sistemini bir kez kavradınız mı, doldurma işlemleri bir saniyede halloluyor. İsabet testini 10 metre mesafeye yerleştirdiğimiz ince bir sunta tabladan oluşan hedefe atış yaparak gerçekleştirdik. Tetik düşürme ağırlığı yaklaşık 700 gram olan silahta atışlar rahat yapılıyor, tetik hareket mesafesi oldukça uzun, tetik hareketi akıcı. İlk grupmanı hafifçe sola ve yukarı kaydırdık, ama yine de fena değildi: Beş atışlık seride mermiler 80 mm çap içerisinde toplandı. Bu da savunma amaçlı (ama yivli namluya sahip!) birçok tabancanın standartları içine giriyor. Mermiler suntada belirgin oyuklar açtı, ama bu şaşırtıcı olmamalı, ya da silahın genel amacıyla ve hedefe penetre etmemeyi öngören güvenlik ilkeleriyle çelişkili olarak algılanmamalı, zira mermiler hedefe değdiklerinde parçalanmak üzere tasarlanmışlar ve nitekim hedefe değdikleri anda parçalara ayrıldılar.
|
1. |
2. |
1. Bir nakliye paleti tahtalarına iz bırakan mermilerle 5 metreden yapılan iki el atışta tahta içeri doğru hafifçe göçtü.
2. FN 303P mermilerinin yumuşak dokulara girmediğini doğrulamaya yönelik test atışını 5 metre mesafeden plastik bir su şişesine yaptık. Resimde merminin şişenin üst kısmında bıraktığı göçük görülüyor. Delme ve girme olmadığından şişenin tapası yerinde kaldı. Bu denemeyi defalarca yaptık ve hepsinde aynı sonucu aldık.
Ama hedefi oluşturan sunta malzemenin rijit yapısı nedeniyle mermilerin enerjisi hedef üzerinde delinmelere neden oldu. Bu kavramı farklı açıdan da doğrulamak için ikinci atış serisini kapağı üzerinde olan bir su şişesinde denedik. Mermiler çarpma anında parçalara ayrıldılar ve şişede deformasyona neden oldular, ama delik açmadılar. Yani bir nevi insan vücudundaki yumuşak dokuların verdiği tepkiye benzer bir tepki gelişti. Bu deneyi birkaç kez yaptık ve hep aynı sonucu aldık. İz bırakan mermilerle 5 metre mesafeden tahtalara yaptığımız atışlarda ise, ağaç malzeme üzerinde yaklaşık bir milimetre derinliğinde oyuklar oluştu. Bu sefer isabet testi atışlarını 15 metre mesafeye taşıdık ve grupman çapında hafif bir artış olarak 100 milimetreye yükseldi. Son atış serisini silahın yararlı menzili olan 20 metre mesafeden gerçekleştirdik. Grupman yine merkezdeydi, ancak çapı 150 milimetreye yükselmişti. Kısaca FN 303P isabetli bir silah olduğunu, nişan alınan hedefi tutturma kapasitesini, yani insan vücudunun belli bölgeleri hedef alındığında bu noktalara isabet ederek asli görevini yerine getirebilecek kapasitede olduğunu gösterdi.
SONUÇ
Bir FN 303P silahtan çıkan mermi insanın canını ne kadar yakar? Ya da bu silahtan çıkan mermiyle vurulmanın gerçek caydırıcılığı ne denli olabilir? Birçok kereler bu deneyin üzerimizde gerçekleştirilmesi teklifini nazikçe reddettiğimizi belirtelim. Ama askerlik sırasında tatbikatlarda paintball silahtan çıkan bilyalara birçok kez 15 metre mesafeden hedef olmuştuk. O bilyaların bile kesinlikle can acıtıcı olduklarını ifade edelim, çünkü kızarıklık ve şişliklere yol açmışlardı. Paintball bilyalarının namlu ağzından çıktıkları anda taşıdıkları enerji 11 ile 14 joule arasında değişiyor.
FN 303P ise bunun iki kadar bir enerjiyi garanti ediyor ve hatta menzili zorlayan maksimum mesafelerde bile 18- 20 joule enerji üretebiliyor. İşte zaten bu nedenle FN Herstal yapımı silahtan çıkan mermilerin caydırıcı etkisine inanıyoruz. Üstelik atışları yedi mermilik şarjör sayesinde yarı otomatik atış modunda gerçekleştirme olanağı var. FN 303P İtalya’da genel silah sınıfına giriyor. Bu silahın ithalatçısı olan firma Bwaa di Marcheno silahı sivillere değil sadece polise ve diğer güvenlik güçlerine satma kararı almış. Her halükarda bu silah operatörlere teslim edilmeden önce kendilerine bir “FN 303P operatörü” kursu ve sertifikası veriliyor. Son olarak silahın fiyatından bahsedelim: 750 Euro; taşıdığı vasıf ve etkisini dikkate aldığımızda, makul bir rakam olduğunu söyleyebiliriz.
