Westley RichardsCo şirketi, 1812 yılında William Westley Richards tarafından kurulan ve 1800’lü yıllardan beri İngiliz Ordusu’na silah üretimine devam eden İngiltere merkezli ateşli silah üretim firmasıdır. Günümüzde çok çeşitli yivli ve yivsiz tüfekleri kişiye özgü -sipariş üzerine- bir şekilde yapmaya devam etmektedir.
Tarihsel olarak silah üreticileri arasında ciddi bir role sahip firma müşterilerine her türlü av gereksinimlerini temin etmekte ayrıca test edilmiş ve kanıtlanmış her türlü aksesuar ve teçhizatı av odaklı olarak üretmektedir. Bununla beraber firma tüfeklerinin bulunabilecek en iyi av tüfekleri olduğunu iddia etmektedir. Firmanın tarihsel sürecine dönem dönem göz atalım:
1812
William Westley Richards 1789 yılında doğdu. İyi bir eğitim sürecinden sonra 1812 yılında silah üretim fabrikasını kurduğunda sadece 22 yaşındaydı. Büyük bir liste dolusu patentlerinin ilkini 1821 yılında ateşleme mekanizması iyileştirmesiyle aldı. Ürünlerinin çoğunu kendi pratikleri ve deneyimleri ayrıca gözlemlediği avcıların yorumları ve gereksinimleri sayesinde hayata geçirdi. Onun hayat boyu kullandığı sözü “iyi bir silah yapabilecek kadar iyi bir silah yapımcısı olmak” halen şirketin sloganı olarak devam ettirilmektedir.
1815
William Westley Richard öngörüleri sayesinde Londra’da bir acenta açtı. Halk arasında “Bond Street’li Bishop da denilen William Bishop usta bir satıcı olarak bütün Birleşik Krallık’ta ün yaptı ve 50 yıl New Bond Street’teki dükkanıyla Wesley Richard’ın şirketine katkıda bulundu.
1840
Tarih boyunca zaman zaman firmanın silahlarının kalitesi resmi olarak onaylandı. Uluslararası sergilerde birçok madalya ve ödüller kazandı. Ancak yıllar 1840’ı gösterdiğinde Prens Albert tarafından daha büyük bir ödül verilecekti: Kutsal Kraliyet Ruhsatı (ayrıca daha sonraları Kraliçe Viktoria tarafından ruhsatı garanti altına alınmıştır). Westley Richards 1881 ve 1911 yılları arasında geçerli olmak üzere altı Kraliyet Ruhsatı almıştır ki bunlardan biri 1903 yılında dönemin İran Şahı ve ailesi tarafından verilmiştir.
1858
En dikkate değer yenilikler kurucunun en büyük oğlu Westley Richards tarafından yapılan namlunun arka kısmından ve namludan doldurulabilen karabina tasarımlarıydı. Bu tasarımlar fişek yatağı kilidini hareket ettiren eden uzun levye kısmı sebebiyle “Maymun Kuyruğu” olarak anılmıştır.
1862
Westley Richards, yeni tip tek kaydırmalık yaylı sürgü sisteminin patentini aldı. Bu ürün gelecekteki bütün silahların teknik sistemlerine ve av silahı üreticilerine ilham olacak nitelikte bir üründü.
1865
William Westley Richards 1865 yılında ölünce şirket tamamen en büyük oğlu olan Westley Richards’ın yönetimine geçti. O da babasının yolundan yıllarca gidecek, şirketi ve silah sistemlerini geliştirmeye çalışacaktı. Westley Richards Şirketin bütün branşlarına kendi izlerini bırakmış, silah ve atış teknikleri üzerinde zamanındaki kimsenin yapmadığı kadar çok pratikler ve araştırmalar yapmıştır. Bu sebeple İngiliz silah üreticileri çevresinde adı bir efsane haline gelmiştir. 1868 Westley Richards menteşeli, alçalan bloklu kapak takımlı arkadan doldurulan silahını geliştirdi. Alçalan bloklu kapak takımına sahip Martini tüfeği
1868
yılında İngiliz Ordusunun standart piyade tüfeği olarak kullanılmaya başlandı. Bu tüfeğin yapı sistemi Westley Richards’tan izinsiz olarak üretildiği için (bu kapak takımı sisteminin patenti Westley Richards’a aittir) İngiliz Hükümeti Westley Richards’a 43.000£ telif ücreti borçlanmıştır.
1871
Şirket, silahın atıştan sonra hızlıca tekrar doldurulmasını veya otomatik atışlar yapmasını sağlayan sert çizgili pirinç mermi geliştirilmesi sürecinde kritik bir rol üstlenmiştir. Daha önceleri metal kovan mermiler bilinmiyordu. Wetley Richards askeri veya avcılık alanında daha hızlı mermiler üretmek adına daha uzun ve daha güçlü kovana sahip mermiler geliştirdi.
1871
Westley Richards’ın emekliliğinden birkaç yıl sonra önemli bir gelişme patentlenerek arkadan doldurmalı mekanizmaya sürgülü blok kısmı eklenerek teni model bir tüfek üretildi. Deeley-Edge tüfeği olarak bilinen tüfeğin adı, 1871 yılında Westley Richardsamp;Co firmanının ticari müdürü olan John Deeley ve şirketin askeri ve avcılık tüfekleri bölümünün şefi olan James Edge’nin soyisimleri birleştirilerek oluşturulmuştur.
1875
Westley Richardsamp;Co firmasının ilk gerçek başarısı gizli horozlu silah geliştirilmesiydi. Tasarımın patenti şirket yöneticileri ve geliştiricilerinden Anson ve Deeley’e aittir. Horoz manuel bir çaba yerine yer çekimi ilkesini kullanarak sistemi namludaki yerine düşürerek hareketi başlatma prensibiyle çalışıyordu. Görüşü bozan ve tehlikeli dış horozlar yerine basit, kullanışlı ve güvenli olan bu sistem ayrıca daha az sayıda parça gerektirerek yapım aşamasını da kolaylaştırıyordu. Anson ve Deeley çakmaklı sistemleri geliştirerek bugün de kullanımda olan modern tüfek sistemini üretmişlerdir.
1884
Av tüfeği gelişimine en önemli katkılardan biri Westley Richardsamp;Co. şirketi tarafından fişek atacağı mekanizmasını geliştirmesi vesilesiyle yapılmıştır. Küçük John Deeley tarafından “el kundağı fişek fırlatıcı mekanizması” adıyla icat edilen ve patentlenen sistem sayesinde, ateşlenen merminin kovanı otomatik olarak tahliye ediliyordu.
1889
1889 yılında sürgülü mekanizmalı şarjörlü Lee-Metford tüfeği İngiliz hizmet tüfeği olarak kabul edildi. İlk yapılan sürgü kolunun baş kısımları kullanım sahasında baskılar altında kolayca arızalanabiliyordu. Bu sebeple John Deeley Yeni bir sürgü kolu ve sürgü tasarımı yaparak sorunu çözmüştür.
1894
High Street’deki kapalı tesislere sığmayan Westley Richardsamp;Co. şirketi Bournbrook’ta yeni bir fabrika kurmak için harekete geçti. Yeni bina C. E. Bateman tasarlandı. Yeni fabrika binasında yerel Birmingham mimarisi kullanılarak sanat ve zanaatı birleştirme gayesi taşıyordu. “Her çalışana bir pencere” sloganıyla planlanan bina tuğlalardan yapılmış zarif bir binaydı. 2009 yılında iyice tahrip olması sebebiyle boşaltılarak yerine sanat okulu yapılmasına karar verilmiştir.
|
|
|
1895
Westley Richardsamp;Co. firması tek tetik mekanizmasını yaparak alanında bir öncü oldu. Mekanizma çift namlulu av tüfeklerinde tek tetiği iki kere çekerek namlunun ikisinin de ateşlenebilmesine imkan sağlıyordu. Mekanizma atış isabetliliğini de doğrudan etkiliyordu.
1897
Birinci Dünya Savaşı’ında ve takip eden yıllardaki etkinliği sayesinde üreticisine büyük ün kazandıracak fişekler, Westley Richards firması çalışanı Leslie Taylor tarafından üretilmiştir. Bu fişekler 12’lik versiyonuna “Explora”, 20 ve 28’lik fişeklerine de “Fauneta” adını verdiği saçma ve bilyeler içeren fişeklerdir.
1920
Westley Richardsamp;Co. firması 1920’lere kadar yüksek performans çizgisini korumuştur. 1920 yılında iki Hint Prensi -Maharaja’nın oğulları- Patiala ve Alwar, özellikle kaplan avında kullanılmak üzere özel yapım iki adet büyük kalibreli Westley Richards tüfekleri sipariş etmiştir. Bu Afrika safarilerinde Westley Richards adının yıldızını parlatan olay olmuştur.
|
|
|
1953
Ünlü gezgin, yazar ve maceracı Ernest Hemingway, 1953 yılında gittiği Afrika safarisinde yanında Westley Richards .577 tüfeği götürmüştür (yazar Yaşlı Adam Ve Deniz romanıyla Nobel ödülü sahibidir). Hemingway hevesli bir avcı olması ve avcılığı geliştirmek, tanıtmak adına yaptıklarıyla da birçok safari ve av tutkununun beğenisini kazanmıştır. Ayrıca yazar Svahili dilinden İngilizce’ye “safari” kelimesini geçirmesiyle de avcılar arasında bilinir.
1957
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz silah endüstrisi zor bir döneme girdi. Ancak Westley Richards firması ilgisi ve hayal gücü yüksek bir alıcı olan Walter Clode sayesinde bu zor dönemi ucuz atlattı. Bay Clode Hint Prenslerine ve diğer yabancı müşterilere tarihi ve el yapımı silahlar tedarik eden bayilerin başında bulunuyordu. Bu sayede firma uluslararası piyasada rahatça müşteri bularak finansal kaynaklarını sağlamış oldu. Ayrıca Clode ekipman ve teçhizat satışı ile de ilişkiliydi. Bay Clode şirketi 1994 yılında oğluna devredene kadar 37 yıl İngiltere’nin silah ticaretinin başında bulundu.
1984
Walter Clode, bir silah üzerinde en çok oyma işlemesi bulunan 12’lik tüfeğin siparişini verdi. Tüfek yıllarca dünya üzerindeki en çok işleme bulunan tüfek olma rekorunu korudu. “Boutet” silahı denilen yarıdan mekanizmalı ateşleme sistemine sahip bu çifte üzerindeki oymacılık işlemesi A.M. amp; J.P. James tarafından yapılmıştır.
1994
1987 yılında Westley Richardsamp;Co. şirketine katılan Simon Clode (Walter Clode’ın oğludur) 1994 yılında şirketin genel müdürü oldu. Simon Clode’ın hedefi şirketi en iyi silah ve tüfekleri üreten şirket haline getirmekti. Yeteneklerini ve teknolojik yenilikleri mühendislik işleriyle birleştirerek yetenekli bir silah yapımcısı haline gelen Clode, şirketin klasik silahlarını adeta yeniden dünyaya tanıttı. Halen şirketin başında bulunan Simon Clode’ın enerjisi ve hedefine odaklanması tüm dünyaca bilinir ve takdir edilir.
2008
Şirketin 19. yy’dan beri merkezi olarak kullanılan binası eskidiği için mimar Edward Nash tarafından 2008 yılında yeni bir bina yaptırıldı. Bina Birmingham kentinin eski silah deposunun yan tarafına yapıldı. Şirketin eski tarihi binası halen sanat okulu olarak kullanılmaktadır.
2012
2012 yılında Westley Richardsamp;Co. şirketi 200. yıldönümünü kutladı ve kutlama adına resimli bir kitap yayınladı. 200 yıllık bu dikkate değer silah yapım firması yayınladığı kitapta firmanın tarihi, başarıları, patentleri gibi birçok bilgiyi derledi.- “İn Pursuit Of The Best Gun” (en iyi silahın peşinde) adındaki kitabı yabancı kitap satan bayilerde bulabilirsiniz.- Firma halen kurucu William Westley Richards’ın “iyi bir silah yapabilecek kadar iyi bir silah yapımcısı olmak” sloganı çizgisinde çalışmalarına ve üretimine devam etmektedir.
İyi Bir Silah Yapımcısı Olmak: Uzmanlık ve Ustalık
Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi Westley Richards Şirketi’ni ayakta tutan sermaye; silah üretimindeki el işçiliğinin son derece ileri bir seviyede olması. Günümüzde hemen hemen tüm silah şirketleri kâr marjını yükseltmek maksadıyla seri üretim yapmaktayken Westley Richards’ın üretimi hala el emeğine ve çekirdekten yetişmiş olan çalışanların ustalığına dayanmakta. Şirketi 200 yıldır ayakta tutan bu ‘el emeğine saygı’ düşünce bizim de dikkatimizi çekti ve şirketim üretim basamaklarını yakından incelemeye karar verdik.
Uzmanlık ve Ustalık:
Şirket yetkilileri üretilen her bir silahın tamamen sipariş veren müşterinin istekleri doğrultusunda el ile üretildiğinin üzerinde duruyor. Bir silah için sipariş alınırken müşteriye silah üzerinde bulunması istenilen her detay, her ayrıntı hakkında sorular yöneltiliyor. Bu sayede şirketin üretmiş olduğu her bir silah müşterinin beğenisi sayesinde eşsiz ve kişiye özel olarak tezgahtan çıkıyor.
Şirket içinde bulunduğumuz çağın getirdiği ileri teknolojiden de yararlanmıyor değil ancak Westley Richards’ın ilk üretime geçtiği tarihten beri üretilen silahların geleneksel yapısı değiştirilmiyor ve silahların orijinal tasarımından vazgeçilmiyor. Silahların nişah hattını ayarlamak maksadıyla kullanılan kalibrasyon cihazları ve yiv-set oyuklarını açan CNC tezgahları dışında gelişen teknoloji bu şirketi pek de değiştirmiş değil.
Yeni teknolojiden minumum şekilde yalnızca kaba parçaları şekillendirilmesindeki maliyeti azaltma maksadıyla yararlandıklarını belirten şirket yetkilileri ürettikleri silahların kalitelerinin her hangi bir şekilde değişmediğine vurgu yapmakta.Westley Richards yetkilileri yapılan teknojik değişikliklerde görev alan şirket mühendislerinin ileri seviyedeki başarıları ve tecrüberinden bahsederken ‘uzay mühendisliği seviyesinde’ diye övdükleri ‘Westley Mühendislik’ isimli yan şirket oluşumlarının önemine dikkat çekiyorlar.
|
|
|
Westley Richards Şirketi tarafından üretilen her av tüfeği üretim sürecinde farklı alanlarda uzman teknik elemanların kontrol etmesi için üretim sırasında fabrika içerisinde farklı tezgahlar arasında sürekli olarak yolculuk ediyor. Bu yolculuk üretilmekte olan silahın en mükemmel halini aldığı anda sona eriyor.
|
|
|
Sipariş Usulü Silah Üretimi:
Başta da belirttiğimiz gibi bu şirket tarafından üretilen tüm silahlar sipariş eden müşterinin tercihine göre tasarlanmakta. Silahın mekanik aksamı tarafından sürekli harekete maruz kalan aksamlar olan namlu ve mekanizma parçaları bir araya getirilirken müşterinin beğenisine ve silahı kullanacağı ortama göre; cilalama, birleştirme, oyukların yerini ayarlama, yerleştirme ve en son olarak silahı toplama gibi işlemler özel olarak yapılmakta. Silah üzerinde yapılan süslemeler ise şirket için fazlasıyla önem arz eden bir konu. Silahların dipçikleri 1. kalite ceviz ağacından üretildikten sonra son derece hassas bir şekilde dengeleniyor.
|
|
|
Ardından ince bir işçilikle dipçiğe yortarak, törpüleyerek, bazen de yağlı kağıtlardan yararlanılarak müşterinin tercihine göre muhteşem işlemeler yerleştiriliyor. İnce işçiliğin sanata dönüştüğü tek parça dipçik değil elbette. El kundağı, gövdenin üzeri ve namlunun dış kısımları da müşterinin isteği doğrultusunda günlerce uğraşılarak farklı gravür ve kabartmalarla donatılabiliyor. Böyle ince bir işçiklikle böylesine kusursuz bir silah üretmek hiç de kolay bir iş değil elbette. Şirketin böylesine özel bir el emeği gösterecek insan gücünü nasıl elde ettiği benim de merak ettiğim bir konuydu.
Westley Richards Şirketi böylesine başarılı elemanları yetiştirmek için kendine has bir çıraklık ve stajyerlik sistemi oluşturmuş durumda. Şirket 200 yıl boyunca el emeği ile ayakta kalabilmeyi de bu sisteme borçlu. Westley Richards Şirketi kendi bünyesinde çalışmak isteyen yetenekli gençler için özel bir eğitim programı oluşturmuş durumda. Bu şirket kendi bünyesinde çalışmak isteyen gençleri 5 yıl oyunca özel bir çıraklık programına tabi tutmakta. Bu program boyunca hem gençlerin el becerileri sınanıyor hem de yetenekleri geliştiriliyor. 5 yılı şirketin aradığı kriterler doğrultusunda başarılı bir şekilde bitirmeyi başarabilen çıraklar doğrudan Westley Richards’da istihdam edilmekte. Bu sayede şirketin sahip olduğu tecrübe ve beceriler genç kuşaklara en uygun şekilde aktarılabilmekte.