Geleneksel yivsiz tüfekler kısa mesafe atışlarında son derece etkili silahlar olsalar da dolduruş hızlarının oldukça düşük olması nedeniyle savunma silahı olarak noksan kabul edilmekteydiler. Bunun nedenin bu silahlarda bulunan boru tipi şarjörün hantal yapısı olduğu herkes tarafından bilinen bir gerçek.
Boru tipi şarjörlerin kapasitesi her zaman için namlu boyunun izin verdiği miktarla sınırlı kalmakta. Ayrıca stres altında bu tip şarjörleri doldurmanın zor ve ölümcül derecede yavaş olması da cabası… İşte bu yüzden silah tasarımcıları pompalı tüfeklerde yapılacak olan iyileştirmelere şarjörün yapısından başladılar ve böylece yivsiz taktik tüfekler doğmuş oldu.
Yivsiz taktik tüfeklere olan ilgi tüm dünyada giderek yükselmekte. Durumun farkında olan silah şirketleri de pazarda daha büyük bir pay kapabilmek amacıyla bu alanda geniş çaplı bir yarışa girmiş durumdalar. Yarışan bu şirketlerden biri de SSCB döneminde ordunun piyade silahı ihtiyacını karşılamak üzere kurulmuş olan, ünlü AK serisinin üreticisi KALASHNİKOV Şirketler grubuna bağlı olan İZMASH Şirketi.
Global Pazar Rekabetine Ayak Uydurmak;
Sovyetlerin dağılmasını izleyen süreçte aralarında savunma şirketlerinin de bulunduğu bir çok kadim Sovyet fabrikası ya özelleştirildi ya da kapatıldı. Bu fabrikalar Rus halkı için son derece elzem görevler üstlenmiş olsalar da gelir-gider kıyaslamasında gider kısmının her zaman için ağır basması devlet bütçesine büyük yükler yüklemekteydi. İşte bu yüzden bu fabrikalar ya daha çok gelir sağlayacak ya da devletin elinden çıkarılmak zorunda kalacaktı.
Diğer fabrikalarla aynı kaderin paylaşılmasını istemeyen İzmash yetkilileri de çareyi sivil pazara yatırım yapmakta buldu. Bu amaçla 1990’lı yılların başından itibaren hem atıcılık müsabakalarında kullanılmaya uygun hem de kişisel savunma veya av için bir çok farklı modelde silah tasarlandı ve piyasaya sürüldü. İşte yazımızın esas konusunu teşkil eden Saiga tüfekleri de aslında böyle bir amaç için tasarlandı.
Bir Taşta İki Kuş;
Başta AK-47 olmak üzere Kalashnikov (İzmash) şirketi tarafından üretilen AK serisi piyade tüfekleri yaklaşık 70 yıldır dünya çapında oldukça büyük kullanıcı ve hayran kitlesine sahipler. ABD gibi silah ruhsat yasalarının daha toleranslı olduğu ülkelerde siviller de bu silahları kullanabilirlerken Türkiye ve Avrupa ülkelerinde ne yazık ki böyle bir durum mümkün değil. Bunun farkında olan şirket yetkilileri de bu ülkelere de ihracat yapabilmelerine olanak sağlayan bir model aracılığıyla sivil pazara girme yolları aramaya başladılar. Ayrıca dünya çapında yükselmekte olan taktik yivsiz tüfek hayranlığı da bir diğer önemli neden olarak karşımıza çıkmakta.
İşte bu iki neden sayesinde Saiga (сайга Step Ceylanı) tasarımı ortaya çıkmış oldu.
Tecrübenin El Değiştirmesi;
İzmash ürettiği bu modelin rüştünü ispatlamış bir tasarım olan AK serisinin devamı niteliğinde bir tasarım olduğu için haklı olarak övünen bir şirket. Biz de bu nedenle Saiga’yı detaylı olarak incelerken genel olarak AK piyade tüfekleri ile kıyaslamayı uygun gördük.
• Çalışma Mekanizması:
Saiga’da diğer yarı otomatik yivsiz silahlardan alışık olduğumuz geri tepmeli mekanizma yerine AK piyade tüfeklerinden örnek alınarak tasarlanmış olan gazlı sistem bulunmakta. Bu sistem tıpkı diğer AK’larda olduğu gibi namlunun üzerinde bulunan bir gaz kanalı aracılığıyla barut gazının gaz pistonuna iletilmesi ve bu sayede silahın kendisini tekrar kurmasını sağlayacak şekilde imal edilmiş.Ayrıca Saiga’nın gazlı sistemine bu silahta kullanılanılabilicek farklı mühimmatlar göz önüne alınarak önemli bir ekleme yapılmış. Silahta bulunan gezin alt tarafına yerleştirilmiş olan dönebilen bir dairesel kapakçık aracılığıyla pistona iletilecek olan gaz basıncı ayarlanabilmekte.
Mekanizmada bulunan sürgü taşıyıcı ve iğne tertibatından da bahsetmekte yarar var. Saiga’nın sürgü taşıyıcısı tıpkı diğer AK’lara benzeyecek şekilde tasarlanmış durumda. İğne tertibatı ise yine AK’larda olduğu gibi döner kafalı kilit sistemine sahip. Gaz basıncı piston aracılığıyla sürgü taşıyıcısına iletilip kilit açılana kadar sürgü geri gitmemekte bu sayede de barut gazı basıncından maksimum düzeyde faydalanılabilinmekte.
• Namlu: Namlu aşınmasının önlenebilinmesi maksadıyla atım yatağı ve namlu özel olarak nitrokarbürizasyon işleminden geçirilerek krom kaplanmış. Bu sayede silahın ömrü uzatılmış. Silahın 36ga.’lık versiyonu için 483 ve 570 mm’lik, 20 ga. için 570 ve 12 ga.’lık versiyonlar için ise 483 ve 580 mm’lik namlu seçenekleri mevcut. Bunlara ek olarak kolluk kuvvetlerinin kullanımına özel olarak üretilmiş olan versiyonlarda 330 ve 403 mm’lik namlu seçenekleri de mevcut bulunmakta.
Ayrıca Saiga’nın namlusu uzatma şoku ve alev gizleyen takılmasına müsade edecek bir şekilde tasarlanmış durumda.
• Nişan Tertibatı: İzmash Şirketi nişan tertibatının tasarımı aşamasında farklılığa giderek AK’lar ile kıyaslamada önemli bir ayırt edici dış görünüş farkı ortaya çıkmasına neden olmuş. AK piyade tüfeklerinde arpacık doğrudan namlunun üzerine yerleştirilmiş olan yüksek bir yapıya sahipken Saiga’da bunun yerine arpacık namlunun orta kısmına (el kundağının sonuna) yerleştirilmiş durumda ve oldukça kısa. Ayrıca gez biraz daha geri konuma taşınarak namlu kuyruğunun üst kısmına yerleştirilmiş durumda.
• Emniyet Mandalı ve Kurma Kolu: Saiga’da bulunan emniyet mandalı dış görünüş olarak AK’larla birebir aynı yapıya sahip fakat tabiki tam otomatik atış modu mevcut değil. Ayrıca kurma kolu da tıpkı AK piyade tüfeklerinde olduğu gibi silahın sağtarafında bulunmakta. Mandal yukarı kaldırıldığında silah emniyet moduna geçmiş oluyor ve tetik bloke edildiği için silahın eteş etmesi mümkün olmuyor. Ayrıca bu modda iken Saiga’yı kurmak da mümkün değil çünkü emniyet mandalı kurma kolunun tam olarak geri gitmesini engellemekte.
• Dipçik, Kabza ve El Kundağı: Bu parçalar sağlam ve oldukça sert bir polimer malzemeden üretilmiş. Dipçik Saiga’nın farklı versiyonlarında değişiklik gösterse de silah üzerine fabrikada iken açılmış olan oyuklar aracılığıyla istenilen tip ve modelde dipçikler Saiga’ya kolaylıkla takılabilinmekte.
• Şarjörler: Saiga’nın şarjörleri tıpkı diğer kaba parçalarda olduğu gibi polimer malzemeden imal edilmiş ancak aşınma olmaması için şarjör dudakları metal malzemeden üretilmiş. Gerdel yayının zamanla işlevselliğini yitirmesi için özen gösterilerek kaliteli bir malzemeden üretilmiş durumda. Silahın kullandığı mühimmata göre farklılık göstermekle birlikte genel olarak 2, 5, 8 ve 10’luk olmak üzere farklı şarjör seçenekleri mevcut. Eğer bunlarla yetinmek istemiyorsanız piyasadan 30’luk bir tambura şarjör de edinebilirsiniz.
• Ağrılık: Saiga’nın boş ağırlığı ağırlığı 36 ga.’lık versiyonda 3,4 kg, 20 ga.’lık versiyonda 3,5 kg ve 12 ga.’lık versiyonda 3,8 kg.
