MERKEL SR1BASIC KALİBRE .30-06 SPRINGFIELD

SUHL firmasının sürek avına yönelik ürettiği bu yarı otomatik tüfek tamamen yeni baştan tasarlanmış: İskeleti daha basit ve rasyonel (ama her zamanki gibi take down), ergonomisi geliştirilmiş (özellikle ilk serinin zayıf halkası olan hold open), güvenilirliği ve kullanışlılığı ise daima zirvede

ilk çıktığı tarihte sıcağı sıcağına Litvanya’da bir avda denediğimiz Merkel Sr 1 yarı otomatik yivli av tüfeğinin piyasaya ilk çıktığı tarihten beş yıl sonra, Suhl firması yeni “Basic” modelini pazara sürdü. Bu model basit bir dizayn iyileştirme çalışmasından ibaret değil, çünkü silah baştan aşağı yenilenmiş. Gerek fiyatı, gerek Alman firmasının bu projesinin doğruluğunu kanıtlayan performansı ile, ilginç bir model olduğunu söyleyebiliriz.

MERKEL, BÜYÜK BİR TARİH

Almanya’nın Thuringia bölgesindeki Suhl eski bir demircilik merkezi daha XVI yüzyıldan beri silah üretimiyle ünlü. Burada Merkel firması sekizyüzlü yıllarda rafine av tüfekleri üretmeye başlamış. Ama ancak XX yüzyılın başlarında Avrupanın yivsiz süpepoze tüfek üreticileri içinde referans marka haline gelmiş ve hem kombine, hem drilling modellerde uzmanlaşmış. İkinci dünya savaşının sona ermesiyle birlikte Suhl kentindeki fabrika kendisini Sovyetler Birliğinin direkt etkisi altındaki Demokratik Almanya Cumhuriyeti hudutları içinde buluvermiş. Bu durumda üretim tamamen “dondurulmuş” ve sadece 1991 yılında Berlin Duvarı yıkıldıktan sonra Merkel tekrar Avrupa pazarında boy göstermeye başlamış.

2003 yılında Merkel firması Heckler amp; Koch tarafından satın alındı ve şirketin sportif silahlar ile av tüfekleri üreten departmanı “Heckler amp; Koch Jagd und Sportwaffen” bünyesinde faaliyet göstermeye başladı. Oberndorf kentinde bulunan şirket Suhl’da bulunan fabrikada üretimi devam ettirme kararı alınca, kendi dinamik know-how ve teknolojisini de Merkel içine taşıdı. Bu değişimin ilk işareti döner tipte sürgülü seri ateş mekanizmasına sahip Kr1 adlı tüfek oldu. Bu silahı üç yıl sonra yepyeni bir teknoloji ve dizayna sahip Yarı otomatik SR1izledi. Ama beklenmedik bazı ekonomik sıkıntılar Heckler amp; Koch firmasını Suhl markasını satışa çıkarmak zorunda bıraktı ve 2007 yılında bu firma Abu Dabi’ li Caracal Llc şirketine satıldı. Satın alan şirket de Alman markasına yeni bir şeyler katabilmek için yatırımlara başladı. Yarı otomatik bir yivli olan SR1modelinin, Merkel geleneği ile yüksek silah teknolojisi arasındaki kısa süreli bir sinerjinin yegane ürünü olarak kalacağı düşünülüyordu. Ama birkaç ay içinde Hamp;K firmasının Jagdwaffen depertmanı da Merkel Grubu bünyesine dahil oldu ve bu iki büyük isim arasındaki tasarıma dayalı işbirliği yeniden canlandı.

YEPYENİ BİR YİVLİ TÜFEK

Merkel içindeki yenilenme hareketinin de bir simgesi olması için, yarı otomatik yivli Sr1, aynı zamanda rakiplerden farklı olmak amacıyla estetik-ergonomik açıdan da derinlemesine etüt edilmişti. Proje Wolkswagen grubunun dizayneri olan ve Audi Tt modelinin babası sayılan Walter de Silva’ya emanet edildi ve ortaya ergonomik, şık, işlevsellikle uyumlu şekilde yuvarlaklaştırılmış hatlara sahip bir profil çıktı. Hold-open (sürgü tutma mandalı), tetik köprüsü, her iki yana konulmuş şarjör düşürücü manivela ve basmalı tipte emniyet butonu gibi ayrıntıların hem işlevsel ve hem de eldivenle bile rahatça kullanılabilecek şekilde ergonomik olmalarına özel dikkat gösterildi.

Merkel SR1Basic .30-06 kalibre yivli tüfek 2007 yılındaki orijinalinin gelişmiş modeli. Daha basit ve rasyonel, her zamanki gibi etkin ve güvenilir.

Her yönü ile yenilikçi bir tüfek oluşturma sürecinde, üretici firma tüfeğin sanki bir take-down gibi iki eşit modüle bölünerek parçalanması gibi bir olanağı gerçekleştirmek istemişti: Yani bir tarafta dipçik ve iskeletin (karkasın) alt kısmı, diğer yanda namlu-kundak-sürgü bütünü. Son olarak, Merkel firması SR1modellerinde namluların birbirleri arasında değiştirilebilir tipte olmasını istemişti, zira bu tip bir çözüm Avrupa ve ABD’deki birçok avcı tarafından olumlu karşılanıyordu. Bu tasarımsal kavram çerçevesinde SR1Basic modelinin basit bir dizayn iyileştirme operasyonu olduğu düşünülebilir. Tam tersine, biz karşımızda tamamen yep yeni bir tüfek bulduğumuzu söyleyebiliriz, hatta onu bazı açılardan ilk baştaki modelden daha ilginç bulduğumuzu da eklemeliyiz.

Kısa yollu gazlı sistem bir önceki modeldeki gibi. Ama ahşap kundağı tutan parça eski modeldeki gibi seri ayrılma sağlayan düğme yerine iki adet geçmeli vidaya sahip.

Her şeyden önce SR1Basic modeli Merkel için değiş-tokuş yapılabilen namlu sisteminin terk edilerek, yerine daha basit ve hafif, özellikle de daha ekonomik bir model getirilmesi anlamı taşıyor. Bu kapsamda silahın iki modül halinde parçalanması da daha basit hale getirilmiş. Basic modelinde karkas-gövdeyi taşıyan ve hareketli parçaları (sürgü grubunu) içinde barındıran yapı, namlu ile bir bütün oluşturuyor. Dipçik ise kubuz kafası ve gövdenin alt kısmı (yani tetik grubunu barındıran) kısım ile ayrı bir bütün olarak kalıyor. Bu şekilde bakım işlemi fazla deneyimli olmayanlar için de basit hale geliyor ve karmaşık aksam ve parçaları kurcalamak zorunda kalmıyorlar. Tüfeği parçalarına ayırmak çok kolay: El kundağını çıkarmak (oynak namlu altında yer alan süngü formundaki madeni plakaya iki vida ile tespit edilmiş) ve bunu tutan ikili alyen vidasından oluşan pimi gevşetip almak yeterli. Aşağı doğru hafifçe hareket ettirilerek iskelet kendisini kubuz kafası içinde tutan çıkıntıdan (1 mm) kurtarılabiliyor ve tüfek iki parçaya ayrılıyor. İstenirse, tetik grubunu da çekerek yuvasından çıkartmak çok kolay. Sökülmüş durumdaki tüfeği sırt çantasına veya kompakt bir kılıfa koyabiliyorsunuz. Yüksek oranda dayanıklı alüminyum alaşımdan yapılmış olan gövde iskeletinin üst kısmında dürbün montajı için beş adet diş açılmış delik mevcut. Özel çelikten üretilmiş olan sürgü ise, namlu kuyruğuna altı adet geçme tipi kilit takozu vasıtasıyla tutunuyor. Askeri silahlardaki deneyimler sonucu geliştirilen bu çözüm gövdeye maksimum yapısal sağlamlık kazandırmış.

Gazlı sistemle çalışan kinetik mekanizma temel olarak fazla bir değişikliğe uğratılmamış: Kısa yollu (10 mm) bir pistona sahip sistemde ateş etme eylemini hazırlayan gazlar genleşme odasında sıkıştırılıyor ve krom kaplama çelikten bir kupayı gerileterek kinetik enerjinin icra yayı miliyle aynı eksende olan dikdörtgen şeklindeki bir parçaya aktarılmasını sağlıyor. Bu şekilde bu parça da gerileyerek sürgü yatağına bağlı iki adet bağlantı kolunu itmek suretiyle kurma yayını sıkıştırıyor. Sürgü yatağı gerileyince eksantrikli bir profil parça vasıtasıyla sürgüyü döndürüyor ve altı adet kapatma takozunu(kilitleme dillerini) serbest bırakıyor: Gerileyen sürgü kovanı yuvasından çıkartıyor ve bir çift sivri pimden oluşan fırlatıcı ile dışarı atıyor. Geri tepme yolu sonuna dayandığında, iki adet bağlantı koluna kumanda eden blok parça lastik bir amortisöre çarpıyor ve yaydan aldığı itme gücü ile öne doğru hareket ederek şarjörden yeni bir fişek alıp bunu fişek yatağına sürüyor. Test atışlarında kullandığımız .30-06 kalibre Springfield dışında, Merkel SR1Basic ile .270 Winchester, 7×64, .308 Winchester, 8×57, 9,3×62, .300 Winchester magnum ve 7 mm Remington magnum gibi kalibreler de kullanılabiliyor.

TÜFEĞİ ELE ALINCA

Güzel ve fazla ağır sayılamayacak kompakt bir yivli olan Merkel SR1ilk çıktığı andan itibaren bizde olumlu bir izlenim bırakmıştı. Şimdi ona yakından baktığımızda, Basic modeli pratik bir av silahı olarak ilk izlenimlerimizi teyit ediyor. Dipçiği ve kundağı yağla yüzey işlemi görmüş Avrupa cevizinden üretilmiş. Kabza kısmının yan taraflarında ve el kundağının alt yüzünde zarif tırtıklar var. Yumuşak kauçuktan dipçik tabanının üst ucunda bulunan sert plastik parça hızlı omuzlama sırasında takılma ve sürtünmeleri önleme amacı taşıyor. Ama kimilerine göre bu sert parça ateş etme sırasında dipçik tabanının ana fonksiyonu olan amortisör etkisini azaltabilir. Ancak biz yaptığımız atışlarda, verimli bir av gününde yapılandan çok daha fazla sayıda atış yapmamıza rağmen omzumuza fazla “sert” tepkiler almadığımızı belirtmeliyiz. Gövdenin sol yüzü üzerinde bulunan sürgü tutma mandalı (hold open) dizayn değişikliğine uğramış ve şimdi daha geniş dikdörtgen bir yüzeye sahip. Dolayısıyla karanlıkta ve eldivenlerle bile kolay müdahale sağlıyor. El kundağı yuvarlak hatlara sahip, ince ve sivrilen gövde formunda, ele çok iyi oturuyor. Böyle kompakt ve seri bir silahla hedefe yönelme ve kilitlenme de içgüdüsel bir şekilde gayet doğal ve hızlı gelişiyor. Yine de daha kişisel bir omuzlama için SR1Basic modelinde gövde ile dipçik arasına yerleştirilen ayar plakalarından oluşan bir dizi seçenek mevcut.

Çelik namlu 500 mm uzunluğunda, sağ dönüşlü dört ana yiv içeriyor, namlu ağzı yuvarlaklaştırılmış ve çapı 16 mm. Magnum kalibrelerde ise 510 mm uzunluğunda namlu kullanılmış ve altı ana yiv mevcut. Gez-arpacık sistemi sürek avı tüfeklerinde kullanılan klasik tipte. Gezde yüksek dirençli polimerden üretilmiş trapez şeklinde bir rampa ve hemen görülebilen beyaz çizgi mevcut. Ayar yapılamıyor. Arpacık ise fiber optik parçalı ve dikey-yatay yönde ayarlanabilen elips şeklinde bir kaide üzerine monte edilmiş. Gövde üzerinde Ziegler Contra gömme tipte dürbün bağlantıları var ve bunlar gövdenin üzerindeki deliklere geçiyorlar. Hızlı bağlantı sistemi sayesinde iki adet Meopta sürek avı dürbününü kısa sürede takıp sökebildik. Meostar 3 Moa küçük dürbünü söküp 100 metreden atışlar için Meostar R1 1-4×22 dürbünü takma işlemi çok kısa sürdü.

Dizayn her zamanki gibi modern ve yuvarlak hatlar içeriyor. Standart kalibrelerde namlu uzunluğu 500 mm, magnumlarda 510 mm.

Namlu iki adet alyen vida ile tutturulmuş ve bunlar arka kısmı mengene şeklinde tutarak montaj sırasında görülebilen referans noktaları da oluşturuyorlar. Tüfeğin ağırlığı boş şarjörle ve kayış bağlantı halkalarıyla birlikte 3.200 gram, ama ağırlıkların dengeli dağıtılmış olması ve tüfeğin kompakt yapısı bunu taşıyıcıya hissettirmiyor. Çift sıralı paket tipi şarjör preslenmiş saç levhadan imal edilmiş, 2 ve 5 fişek kapasiteli iki versiyonu mevcut. Yuvarlaklaştırılmış polimer kaidesi silahın alt yüzeyinin dizaynı ile mükemmel uyum sağlıyor.

ATIŞ TESTİ

Deneme atışlarına 7 ışık yoğunluğuna ayarlanabilen, kırmızı bir nokta ile T şeklinde dizilmiş üç referans çizgisinden oluşan aydınlatmalı dot donanımlı Meopta Meostar R1 1-4×22 dürbünle başladık. Odaklamayı iyi yaptığımız zaman 100 metre mesafeden atışlarda ışıklı dot’un son derece hassas ve yararlı olduğunu gördük. Yanımıza aldığımız mühimmat üç farklı şekilde doldurulmuş ve üç farklı ticari ambalaj içindeki fişeklerden oluşuyordu. Bunların hepsini atış denemelerinde kullandık. Elde ettiğimiz grupmanlar bazen önemli farklılıklar ortaya koymuş olsa da, tüfeğin davranışının oldukça istikrarlı olduğunu teyit ettiler. En güçlü olanlardan en “normal” ticari fişeklere kadar, yaptığımız atışların hepsinde SR1Basic istikrarlı bir performans sergiledi ve sadece minimum düzeltme ve ayarlar neticesinde her seferinde 1-2 mermi hedefin tam ortasına isabet etti. Kovan fırlatma mekanizması gayet hassas ve enerjik şekilde işini yaptı, boş kovanlar yanal yönde oldukça uzağa fırlatıldılar. Silah bir taraftan son derece dengeli iken, diğer yandan çok hızlı ateş edebiliyor ve serbest şekilde 3 el art arda yapılan atışlara verdiği tepkiler gayet seri oldu. Yani daha önce de belirttiğimiz gibi, balistik sonuçlar açısından tüfek eksiksiz sayılır.

İlk çıkan SR1modelinde olduğu gibi, Basic modeli de iki ana modülden oluşuyor ve silahı kolayca iki parçaya ayırıp sırt çantasında taşıma olanağı veriyor.

Daha yavaş ve sabit hızlı olan Norma markalı fişeklerle daha memnun edici sonuçlar alındı, performans açısından bu fişekleri Sierra ve Barnes mermilerle (iki farklı gramajda) yapılan atışlar izledi. Atış denemelerimiz sırasında tüfekte tutukluk ve kovan atmakta zorlanma gibi sorunlar yaşanmadı, namlunun aşırı ısınması gibi durumlar da görülmedi. Kritik tek nokta şarjörün yuvasına yerleştirilmesindeki hassasiyet ve yerine tam oturduğunu belirten klik sesini alana kadar bu işlemi çabuk ve doğru yapabilmek el alışkanlığı gerektiriyor. Şu an itibarıyla Merkel SR1Basic için pazardaki en ilginç yarı otomatik yivlilerden biri diyebiliriz. Davranışı sabit ve güvenilir, kullanımı kolay, çizgileri kompakt ve şık. Ateş etme-kovan atma-kurma döngüsü son derece hassas, kesin ve düzenli bir şekilde gerçekleşiyor. Ayrıca geri tepme etkisinin omuzu fazla zorlamayan düzeyi de Merkel yivlisinin tercih edilme nedenlerinden biri olabilir. Bizim denediğimiz Basic modelinin fiyatının silahın performansı ile orantılı olduğunu söylemek mümkün.