İtalya’nın Brescia kentinde faaliyet gösteren firma, efsanevi Winchester M1 karabinayı .22lr kalibre “plinker” versiyona dönüştürmüş. Ekonomik fiyatlı, kullanışlı ve keyif veren bir silaha dönüşen modelde orijinalinin şablonuna her yönüyle sadık kalınmış. Hatta bazı parçaları birbirinde kullanılabiliyor. Farklı tarafları ise dürbün bağlantısı ile, (istenirse) polimer kundak grubuyla donatılabilmesi.
Birkaç yıldan beri ünlü centerfire ( merkezden ateşlemeli) silahların .22 lr kalibre replikalarını üretmek moda haline geldi. İtalya’nın silah üretimiyle ünlü Brescia kentinde faaliyet gösteren Chiappa Firearms firması daha önce ünlü askeri karabina Colt M4’ün rimfire (etekten ateşlemeli) versiyonunu üretmişti. Şimdi de ilginç ve günümüzde başka benzeri bulunmayan (çünkü bu kategoride daha önce üretilen Erma Em1 artık yıllardır üretilmiyor) bir model üretti: ABD tarafından İkinci Dünya Savaşı ve Kore Harbinde kullanılan efsanevi karabina Winchester M1. Bu replikada kullanılan malzemeler seçilirken fiyatın tutulabilecek en düşük seviyede tutulması, ama orijinal kullanım özellikleri ile görünümün korunması hedef alınmış. Bu modelin “kardeşleri” orijinaline oranla çok düşük fiyatla satıldıklarından piyasada giderek daha fazla yer ediniyorlar. Tabii bunda küçük rimfire fişeklerin ucuz olmasının da etkisi var, özellikle böyle kriz zamanlarında bu kalibreyi daha çekici hale getiriyorlar. Yani keyif için teneke kutulara birkaç saatlik antrenman atışı yapmak istediğinizde, .22 lr yerine .223 Remington ya da .30 M1 kalibreli bir karabina kullandığınızda, aynı keyfi cüzdanınızın almayacağı kesin! Silahın fabrika çıkışı basit bir karton kutu içinde yapılıyor , pakette 5 ve 10 fişek kapasiteli biri kısa biri uzun iki adet polimer tek sıralı şarjör, kullanım kılavuzu, garanti ve kırmızı renkli boş silah uyarısı yer alıyor.
MEKANİZMA
Küçük fişeğin kinetik enerjisinin zayıf oluşu nedeniyle silahın kapanma sistemi basit geri tepmeli tipte. Bu kapanma sistemi orijinaline göre çok daha basit ve tabii ki imalatı da daha ekonomik. Sistem, basit bir anlatımla, sürgü milinin ağırlığının geri getirme yayı ile horoz yayının ağırlıklarıyla toplanması ilkesine dayanıyor. Yani bu durumda sürgünün geriye doğru hareketi, sadece barutun yanmasıyla açığa çıkan gazın uyguladığı güç üstte belirtilen toplam ağırlığın oluşturduğu gücün üzerine çıktığında başlıyor. Halbuki gerçek Winchester M1 karabinada kısa yollu pistona ve namlu kuyruğundaki yuvasına kilitlenen iki takozla donatılmış döner kafalı sürgü miline sahip bir gaz sistemi mevcut. Bu silahta geleneksel şekilde kullanılan parça ise, daha evvel (beş yıl önce) Chiappa Firearms tarafından birebir replika olarak üretilen Garand modelinden alınma yanal kurma kolu. Orijinal M1 modelinde ise kurma kolu geriye doğru hareketi gaz sistemi pistonundan alıyor ve eksantrikli bir profil sayesinde sürgüyü dönmeye zorlayarak kapatma takozlarının namlu kuyruğundaki yuvalarından kurtulmasını sağlıyor. Sadece bu ilk hareket bölümünden sonra kurma kolu sürgüyü geriye çekiyor ve kovanı çıkarıp atıyor.
|
1. |
2. |
1 ve 2. Sürgü mekanizması basit geri tepme sistemiyle çalışıyor ve orijinal karabinanın estetiğini yansıtmak için (geri getirme yayına bağlı) kurma koluna sabit bir mille tutturulmuş.Son fişeği yaktıktan sonra, gerdele dayandığı için sürgü açık kalıyor (alttaki resim).
Tabii ki .22 lr kalibrenin açığa çıkardığı zayıf enerji ile böyle bir hareket mekanizmasına hem gerek yok, hem de zaten bu enerji bu tip bir hareketi gerçekleştirmek için yetersiz kalır. Dolayısıyla bu silahta kurma mili rijit bir kolla sabit şekilde sürgüye bağlanmış durumda ve sürgüyü geriye itmek yerine sürgü tarafından sürüklenerek gövdenin sağ tarafında bulunan geri getirme yayını sıkıştırıyor. Silah aynen orijinalindeki gibi manuel sürgü tutma mandalı (hold open) ile donatılmış. Hold open kurma kolunun hemen arkasına yerleştirilmiş küçük bir pistondan oluşuyor. Sürgü sonuna dayanana kadar geriye itildiğinde, pistona bastırınca bunun alt ucu gövde üzerinde açılmış bir oyuk içine sıkışıyor. Sürgüyü tekrar kapatmak için kurma kolunu hafifçe geriye çekmek ve pistonun tekrar yukarı çıkmasını sağlamak yeterli. Silah her halükarda şarjör boşalınca açık kalıyor ve gerdelin arka ucu sürgüyle temas durumuna geçiyor. İçinde fişek kalmamış şarjörü çıkardığınızda silah tekrar kapanıyor ve yeni bir atış moduna geçmek için kurma koluna yeniden müdahale etmek gerekiyor.
Çelikten yapılmış namlu içine sağa kıvrımlı altı adet yiv açılmış, hatve oranı 16 inç (406 mm), namlu uzunluğu ise 457 mm. Bu tip kullanım amaçlı diğer .22 lr kalibreli tüfeklerden farklı olarak, namlu hafif alaşımlı metalden, zamak ya da polimer malzemeden bir manşon içine yerleştirilmemiş, masif şekilde açıkta duruyor. Silahın bazı aksamlarının, örneğin kurma kolunun ve gövdenin imalat maliyetini düşürmek için, bunlar zamak alaşımlı malzemeden üretilmişler. Sürgü veya namlu gibi daha fazla sarsıntı ve darbeye maruz elemanlar ise çelikten yapılmış. Tetik korkuluğu, şarjör ağzı ve şarjör düşürme düğmesi ile emniyet mandalı ise, cam elyafı ile takviye edilmiş polimer malzemeden yapılmışlar.
TETİK MEKANİZMASI VE NİŞAN DÜZENEĞİ
Chiappa tarafından üretilmiş tetik mekanizması da çok basit: Horoz kurulduğunda küçük bir dişe takılıyor ve bu diş kendisini tutan tetikleme dişinin tam zıt yönünde. Tetiğe basıldığında kurtuluyor ve yeni baştan ana tetik dişine takılmıyor. Tetik sistemi, aynen gerçek karabinalarda olduğu gibi silahın gövdesinin arka tarafına “T” şeklinde bir kılavuzla, ön tarafına da bir pimle tutturulmuş olan polimer malzemeli bir tetik grubundan oluşuyor. Üretici firmanın beyanına göre silahın tetik düşürme ağırlığı 3.500 gram ve iki kademeli tetik sistemi boşalma anında arada bir takılma yapsa da, isabet hassasiyeti fazla etkilemediği ve silahın fiyatının da gerçekten sınırlı tutulmuş olması nedeniyle bunu normal karşılıyor ve fazla eleştirmiyoruz. Emniyet tertibatı plastikten yapılmış ve tetik korkuluğunun ön tarafına yerleştirilmiş basit bir mandaldan oluşuyor.
|
1. |
2. |
|
3. |
4. |
1. Polimer malzemeden yapılmış tetik grubu orijinalinin şekli ve çalışma sistemini yansıtıyor. Ama iç yapısı daha basitleştirilmiş. Resimde döner tipte emniyet mandalı ile şarjör düşürme düğmesi de görülüyor.
2. Kasanın en üstünde kurallara uygun olmasa da yararlı olan bir kızak var. Kırlangıç kuyruğu tipi bağlantılı bu kızak dürbün takmak için. Delikli gezi sökerek daha farklı performans elde edebilirsiniz.
3. Resimde polimer şarjörler. Kısa olan 5, uzun olanı 10 fişek kapasiteli.
4. Sürgü açılırken bunu elle bloke etmek ve kolun üstündeki pistonu şasideki (aşağıda) küçük oyuğun üzerine gelene kadar geriletip daha sonra aşağı ittirmek mümkün.
Emniyet mandalının şekli ve çalışma sistemi orijinal karabinadaki ile aynı (ilk başta yatay yönde hareket eden bir düğme öngörülmüş iken, bunun şarjör düşürme düğmesiyle sıkça karıştırılması nedeniyle değiştirilmesine karar verilmiş ve bu tip emniyet mandalına geçilmiş). Silahı emniyete almak için mandalı 90º derece sağa döndürüyorsunuz ve bu şekilde tetik kilitlenirken, sürgü hareketinde serbest kalmaya devam ediyor. Gez plastikten yapılmış, bir kızak üzerine oturtulmuş ve yerine alyen vidayla sabitlenmiş mikrometrik bir delikli gezden oluşuyor. Klikli halkasına müdahale ettiğinizde bunu yatay yönde ayarlayabiliyor, yine dört pozisyonlu klikli şeridi üzerinde hareket ettirerek de yüksekli ayarı yapabiliyorsunuz. Yaprak tipindeki arpacık da plastik malzemeden ve yan taraflarında iki adet kanatçıkla koruma altına alınmış. Namlu üzerine bir alyen vidayla tutturulmuş. Geleneksel nişan düzeneği yerine, zararsız bir kural ihlali ile gövde üzerindeki kırlangıç kuyruğu geçmeden yararlanarak dürbün monte etmek mümkün. Chiappa firmasının ürettiği bu replikanın en ilginç yönlerinden biri silahın muhtelif parçalarının boyutsal anlamda orijinal silahın parçalarına büyük oranda uygun oluşu.
Örneğin kundak grubu orijinal karabinadaki ile aynı boyutlarda imal edilmiş. Delikli gez takılı kırlangıç kuyruğu geçme de öyle. Dolayısıyla bunları isterseniz çelik olanlarla değiştirebilirsiniz. Arpacığı değiştirmek ise o kadar kolay değil, çünkü orijinal namlunun çevresi yaklaşık 14,5 mm, Chiappa M1 modelininki ise namlu ağzında daha konik yapıda ve 13 mm çapa sahip. Bu nedenle, mutlaka orijinal arpacık monte etmek isterseniz, bunun daha geriye monte edilmesi gerekir, ama bu da silahın estetiği ve nişan hattı mesafesini farklılaştırır. Ayrıca orijinali ile bu arpacık arasında bağlantı farkı da var ve kullanıcının bunu da adapte etmesi gerekir.
KLASİK Mİ MODERN Mİ?
Silah, kundağında kullanılan malzemenin farklı oluşuna göre ayrışan iki versiyonda satılıyor: Siyah polimer veya güzel damarlara sahip kayın ağacından yapılmış kundaklar. Bizim test sırasında kullandığımız silahta ahşap kundak mevcuttu. Üstte de belirttiğimiz gibi, ahşap kundak grubu, ortadan tek bir vida ile dipçiğe sabitlenmiş demirden siyah dipçik pedi dahil, her yönüyle orijinalinin bire bir aynısı. Namlu kılıfı da geleneksel tipte, ön tarafından süngü bağlantısına entegre bir kelepçe ile sabitlenmiş, arkada ise dört adet perçinle tutturulmuş bir metal parçayla tespit edilmiş. Öndeki kelepçe üzerinde bir de kayış takmaya yarayan metal halka mevcut.
ATIŞ TESTLERİ
Deneme atışlarımızı gerçekleştirmek için Roma’nın Fiumicino ilçesi yakınlarındaki Test adi Lepre Atıcılık Kulübünün poligonuna gittim. Yaklaşık 200 kadar fişeği silahın rodajını tamamlamak için yaktıktan sonra, hedef tahtasını 40 metre mesafeye taşıdım ve Standart Tabanca hedeflerine ayakta ve silah omuzda pozisyonda ateş etmeye başladım. Amacım, Amerikalıların tabiriyle plinking tipi, yani rastgele hedeflere rahat ve uzun uzadıya nişan almadan yapılan atışlardan gerçekleştirmekti. Nitekim bu tip atışlar bu silahın tarzına destekli akademik tipte atışlardan daha uygun. Üretici firma daha iyi performans alabilmek için sadece high velocity mühimmat kullanmamızı tavsiye etmişti, ama biz karabinayı standart mühimmatla da test etmek istedik ve bu nedenle altı farklı tipte fişek denedik: 40 grain Lrn çekirdekli Fiocchi Maxac; 36 grain Truncated cone çekirdekli Remington Viper; 40 grain Lrn çekirdekli American Eagle Hv; 37,5grain Hollow point çekirdekli Winchester Laser; 40 grain Lrn çekirdekli Federal Gold Medal ve 32 grain Hollow point copper plated çekirdekli Cci Stinger.
|
1. |
2. |
|
3. |
4. |
1. Polimer arpacık lamel (yaprak) tipinde ve yanlarında koruyucu kanatları var. Bağlantı sistemi gerçek karabinadakindan daha basit, ama sağlam ve rasyonel.
2. Delikli gezde dört farklı yükseklik ayarı yapılabiliyor, ayrıca yandaki düğmeye müdahale ederek klik sistemiyle yatay yönde de ayarlanabiliyor. Bu parça da polimerden yapılmış ve istenirse daha sağlam olan orijinaliyle değiştirilebilir.
3. Dipçik pedi ahşaba ortadan tek bir vidayla sabitlenmiş. Resimde kayış deliği de görülüyor. Orijinal yağdanlıklar ise silahla verilmiyor ama istenirse eski ordu silahları satan mağazalarda bulunabiliyor.
4. Öndeki kelepçede süngü bağlantısı da mevcut. İkinci Dünya savaşı biterken önce M2 mitralyözde, sonra da aşağı yukarı bütün M1 modellerinde basit kelepçenin yerini bu süngü bağlantılı versiyon almıştı.
En iyi grupmanı American Eagle fişeklerle elde ettim ve ortalama 377 m/saniye hızla hedefe yönelen 4 atış 13 mm çapında grupman içinde toplandı. İkinci sırasyı 337 m/saniye hız yapan Gold Metal fişekler aldı ve 4 atış15 mm çapında bir grupman oluşturdu. Bunları 354,57 metre/saniye hızla 17 mm çaplı bir grupman yakalayan Fiocchi fişekler izledi. Winchester Laser fişekler ise 408 m/saniye hıza ulaştılar ve 4 atışta 18 mm çapında grupman ürettiler. Remington ile Cci fişekler hayal kırıklığı yarattı diyebiliriz. Standart fişeklere göre çok daha fazla sapma söz konusu olmasa bile, sırasıyla 485 ve 406 m/saniye hız yakalan bu fişeklerle 27 mm çapında en kötü grupman üretildi. Atış döngüleri sırasında silah sorun çıkarmadı ve farklı fişekleri birbirine karıştırdığımızda bile atışlar gerektiği gibi, kovan tahliyeleri de düzgün ve akıcı şekilde gerçekleşti. Atıcının omuz hizasında sağ taraftan fırlatılan kovanlarda iğne izi yeterince derindi ve is izleri de standartlar dahilindeydi.
Resimde ahşap kundaklı M1- 22 ile polimer kundaklı olanı yan yana görülüyor. Sentetik kundak bu tarihi silaha pek uygun sayılmaz ama, hem daha sağlam, hem daha ucuz.
Birkaç kere sürgü kurma hareketi tutuk şekilde gerçekleşti ve horozun tetik dişine takılmasını engellediğinden sürgü kapanışa geçti. Bu durumda kurma koluna müdahale etmemiz gerekti. Ayrıca atış testleri sırasında yine horozun tetik dişine takılmaması nedeniyle iki kez slam fire (çift patlama) fenomeni oluştu; neyse ki namlu ağzı emniyet pozisyonundaydı ve tehlikeye mahal verilmedi. Güvenlik önlemlerini asla ihmal etmemeyi bir kez daha hatırlatan bu ufak tefek sorunlar dışında silahın keyif verdiğini, isabetli ve ekonomik fiyatlı bir silah olduğunu, atış sahalarında teneke kutuları havalandırarak zevkli bir atış günü geçirmek isteyenlere uygun olduğunu söyleyebiliriz.
