Mastering the Art of Long Range Shooting kitabının ünlü silah yazarı Wayne van Zwoll’ün de dediği gibi uzun mesafeli atışları kısaltmanın yolu silahınız için doğru bir optik seçiminden geçer. Tarihte gösteriyor ki profesyonel bir nişancının olmazsa olmazları, yetenek ve doğru ekipman seçimidir. Uzun lafın kısası, atış sınırlarınızı gerçekten zorlamak istiyorsanız, doğru optiği seçebilmeniz için bu yazıyı okumanızı şiddetle tavsiye ederiz.
Günüzde optik seçmek hiçbir zaman bu kadar kolay olmamıştı ve aynı zamanda bu kadar seçenek arasından en uygun olanı bulmak, bu kadar da zorlamamıştı. İlk yapmanız gereken, tüfeğizin tasarımına uygun, atışınız için gerekecek zoom ( yakınlaştırma ) yeteneğine sahip bir optik aramaya başlamak olacaktır. Ve bu, günümüzde daha da kolaydır çünkü yeni jenerasyon ayarlanabilir optiklerdeki zoom yapma katsayısı 1x’den 6x’e kadar tercihen değitirilebir. Yani dilerseniz zoomu 1-6x, 2-12x, 3-18x şeklinde 6’şar 6’şar yapabilirsiniz. Bu da çok büyük ve küçük zoom oranına, çok hızlı bir şekilde ulaşmanıza olanak sağlar. Bu sayede küçük, basit olandan; tehlikeli, büyük hedeflere kadar hiçbiri elinizden kurtulamaz.
Ama az önce de belirtildiği üzere silahınız için en iyi optiği bulmak bazen sinir bozucu olabiliyor çünkü eski jenerasyon optiklerde, yeni jenerasyonlardaki kadar fazla özellik yoktu ve tercih listeniz oldukça kısıtlıydı. Ama artık yeni jenerasyon, sizlere zoom yapabilen veya sabit kalan, ışıklandırılmış artıkıl, red dot sight (kırmızı noktalı elektronik nişangah) veya reflex sight (refleks nişangah) gibi birçok seçenek arasından istediğiniz optiğe kavuşma şansı tanıyor. Atışınızı en iyi şekilde gerçekleştirmeniz için özel olarak dengelenmiş ve imal edilmiş fişek ve mühimmatlar, bu optiklerle birlikte hedefinize hiçbir şans tanımayacaktır. Hatta artık, hedefin uzaklığını veya merminin gideceği yolu hesaplayan lazerli optik sistemlerde emrinize amade. Tabi sadece bu kadar değil, rüzgarın hızına, yönünü; mermini alacağı mesafeye bağlı olarak oluşan sapmayı otomatik olarak hesaplayıp, buna göre 0 hatayla nişan almanızı sağlayan optiklerinde seçeneklerinizin arasında olduğunu unutmayın.
Fişeğe Göre Optik
.22 LR ((.22 Long Rifle , 22 cal. , 22 kalibre) olarak adlandırılmakta ve kısaca .22LR olarak bilinmektedir. Metrik karşılığı 5.6x15mm’dir. .22 kalibre ilk olarak 1857 yılında Amerikan Smithamp;Wesson firması tarafından “Smithamp;Wesson .22” fişeği olarak tasarlanmış ve yüz yıldan fazladır bu kalibre, tabancanın yanı sıra revolver, yivli tüfek ve hatta av tüfeklerinde dahi kullanılmaktadır) ile başlayacak olursak, bu fişeğin 75 metrede enerjisi tükenir. Peki bu mühimmat için hangi optik uygun olur? Bu uzaklıktaki bir hedef için 4x zoomlu bir optik, 75 metredeki hedefinizi 18 metredeymiş gibi gösterir. .22 WMR, .17 HMR, .17 Win. Super Mag gibi 150 metrede etkili olabilen fişeklerle 6x optik farklı uzaklıklardaki birçok hedef için daha uygundur. .22 centerfires fişeği ise bambaşka bir hikaye. Eğer öncelikli olarak tilki, çakal, vaşak v.b. gibi hayvanları avlıyorsanız kesinlikle orta seviyede sayılacak bir optiğe ihtiyacınız var demektir. Diğer bir açıdan eğer gizlenmiş ve pusarak yakın mesafe ateş edecekseniz 1.5-2x’e kadar düşebilecek bir optiğe ihtiyacınız var.
Dağ faresi v.b. hayvanları avlayacaksınız (mecburen uzak atış yapamak zorundasınız) 12x sabit veya ayarlanabilir optik başlangıç olarak sizin yararınıza olur. Bu tür hayvanlar için 12x optik birçok avcıdan geçerli not almıştır. Çayır tavşanı gibi hedefler için 15-16x optik yerinde olacaktır. Birçok avcı bunu yetersiz bulmuş, 20-24x hatta bazen 30x optiğin muhteşem olacağını düşünmüştür. Ama untulmaması gerekir ki bu oranda bir zoom ile, hedefi optikte görmek ve düzgün bir atış yapmak daha da zordur. Ayrıca çekirdeğin alacağı yolu da atışa göre hesaplamak zorundayız. Diyelim ki hedefi dürbünle gördünüz. Onu hemen tüfeğin optiğinde de bulmak zorundasınız. Daha az büyütme oranına sahip bir optikte, dürbün görüş alanınız geniştir ve hedefi optikte yakalamak kolay olur.
Ayarlanabilir optik kullanıyorsanız hedefi optikte de bulduktan sonra zoom yapabilir ve hedefi yakalarsınız. Ama ne yazık ki aynı durum zoom oranı fazla optiklerde geçerli değil. 25x optikle alan görüşünüz 100 metrede yalnızca 1 metredir. Yaptığınız atışla beraber oluşacak tepmeyi de hesaba katarsak hedefi optikte tekrar yakalamak çok zor olacaktir. Ama 12x optikte olduğu gibi daha geniş bir alan görüşü(100 metrede 4 metre gibi) sunan optiklerde hedefi bulmak çok daha kolaydır. Airsoft tüfekleriniz için optik seçmekse başlıbaşına ayrı bir konu çünkü seçenekleriniz, gerçek tüfeklerinkinden çok daha fazla. Tehlikeli olmayan (herhangi bir hayati tehlike içermeyecek) bir alandaki tüm atışlar için orta menzilli optik işinizi görür. Bu arada orta menzilli optikten kastımız, zoom oranı 2-2,5x ve 10-12x optikleri arasında olanlardır.
Tekrar belirtelim, bu anlatılanlara karşı çıkacaklar olacaktır ama çoğu tecrübeye göre eğer geyik boyutlarında veya daha büyük bir hayvan, 12x optikte yeterli büyüklükte olmazsa, hedefi vurmaktan çok uzaksınız demektir. Bu optikler için geçerli diğer bir durum, küçük objektif lenslerinin dezavantaj olmamasıdır. Çünkü, diyelim optik 2x ayarlı. Çıkış açığı –Gözbebeği çapı (Mercek içinden geçen görüntü, ışık sütunun kullanıcının göz bebeğine ulaştığı çapıdır. Büyük çaplı mercekler görüntünün daha berrak ve aydınlık olmasını sağlar. Her optiğin mercek çapına göre bu ışık sütunun çapını hesaplamak mümkündür. Mesela dürbününüz 4x büyültmeliyse bu merceğin çapı 36 mm’dir.) 10 mm’den büyük olacaktır. 10 mm bile nişan almanız için uygun ışık yoğunluğunu gözünüz için ayarlayacaktır yani endişelenecek bir durum söz konusu değil. Bu durum teorik olarak 3x optikler için de geçerlidir.
Retikül ise tamamiyle tercih meselesidir. Tecrübeli avcılar genellikle windage( nişan ve vuruş noktaları arasındaki yatay farkı ortadan kaldırmak için yapılan nişangah ayarı)’e bağlı olarak uzun atış yaparlar. Daha genç avcılarsa bunu otomatik olarak hesaplayıp ona göre hedef alınmasını sağlayan bu yeni nesil optikleri kullanarak atış yapmayı tercih ediyorlar. Diğer bir deyişle yeni jenerasyon işin kolayına kaçarken klasik avcılarsa, tüm işi kendileri halletmekten çekinmiyor. Aydınlatılmış-ışıklandırılmış artıkıllı optikler, piyasada giderek daha da popülerleşiyor. Birkaç sene önce Alaskadaki bir avcının aktardıklarına göre; ‘ Hava çok karanlıktı ve aydınlatılmış artıkıllı optiklerim olmasaydı tüm gece boşu boşuna beklerdim ama buna gerek kalmadı.’ Sanırım ışıklandırılmış artıkılın, optikler için ne kadar zaruri olduğu bir nebze olsun anlaşılmıştır. Genelde avcılık alanında optiğin kullanımından bahsettik ama aslında askeri alanda optiğin kullanımı çok daha geniştir. Optik teknolojisinin biraz daha ileri seviyesi, savaş uçağı ve gemilerinden tutun balistik füzelere kadar bir çok alanda kullanıma sahip.
Ama en basit anlamında red dot (kırmızı noktalı nişangah), reflex sight (yansıtmalı nişangahı), holographic sight (holografik nişangah), laser sight (lazer nişangah) gibi video oyunlarından da aşina olduğumuz elektronik optikler, piyade tüfeklerinin olmazsa olmazlarındandır. Kullanım alanı ve ulaşması her ne kadar zor da olsa, termal optiklerde gece avlanmayı sevenlere büyük kolaylık sağlayacaktır. Yukarıda bahsedilmiş çeşitli optik sistemlerin 2. el veya 0’na, 20 dolardan 6000 dolara kadar farklı fiyat aralıklarından sahip olablirsiniz. Piyasadaki lider optik, gece görüşü ve lazer sistemleri üreticilerden bazılarıysa Fire Wolf, Nikula, Raytheon ELCAN (Kanada ), OPHIR (İSRAİL), Ohara (JAPONYA), DRS-RSTA (USA), SOFRADIR (FRANSA) gibi şirketlerdir. Türkiye’de ise bu konuda ASELSAN Hassas Optik Araştırma ve Üretim Tesisinin temeli Sivas’ta atılmış ve A341/A361 Gece Görüş Silah Nişangahları, A600 Gece Görüş Eklentisi (gündüz nişangahının önüne takılarak gece kullanım imkanı sağlamaktadır), A940/A960 (çift görüş açılı, şebeke yansıtmalı hafif silah dürbünleridir. Çift görüş açılı, şebeke yansıtmalı hafif silah dürbünü, hem 1-1.5X büyütmeye sahip kırmızı nokta şebekesi ile refleks kolimatör nişangahı olarak, hem de 4X-6X büyütmeye sahip içindeki balistik ya da mil- şebeke ile dürbün olarak kullanılmaktadır.
Dürbün 1X-1.5X büyütme konumunda içinde yansıtılan kırmızı nokta ile yakın mesafelerde hızlı bir ilk atışı mümkün kılmaktadır. Sistem, refleks nişangahtan dürbün konumuna hızlı bir şekilde alınabilecek yapıda tasarlanmıştır.), Aselsan Termal Silah Dürbünü (8-12 mikrometre dalga boyu bandında çalışan, yüksek çözünürlüğe sahip, askeri çevre koşullarına dayanıklı, içerdiği son teknoloji dedektör ile yüksek menzil performansı ve mükemmel görüntü kalitesine sahip, hafif ve ergonomik yeni nesil termal silah dürbünüdür.), Piton/ Boa Termal Silah Dürbünleri ASELSAN tarafından geliştirilmiş, şu an TSK bünyesinde çeşitli görevler için mevcut olan optiklerden bazılarıdır. Bu optikler TSK’da görevli hemen hemen her birlikte kullanılırken, EGM Özel Harekat Dairesi Başkanlığı da bünyesindeki polisler için optik ve bilhassa red dot alımını son 4-5 yıldır ciddi anlamda arttırdı. Bu optikler M-16A1/ A2, Sig-516 gibi piyade tüfeklerinde ve SVD Dragunov ve SSG-08 gibi keskin nişancı tüfekleriyle FN P90 gibi makinali tabancalarda kullanılmaktadır. Buraya kadar optiklerden uzun uzadıya bahsettik.
Peki silahımız için aldığımız optiğimizin artıkıl ayarı bozuksa bunu nasıl düzeltebiliriz? İlk olarak teleskopik nişan kurucumuzu test etmek için sert mukavvadan bir kutuya (V) şeklinde birbirine paralel iki kertik açıp optiği ortasına yerleştireceğiz. Daha sonra bir noktaya göre artıkıl ortalayıp, bu kertikte optiğimizi 90 derece döndürüceğiz. Eğer teleskopik nişan kurucumuz bozuksa, nişan aldığımız noktadan başka bir noktaya kayacaktır. Bu sorunu düzeltmek için yandaki sağ-sol ayarı yapan kuleyi sonuna kadar gevşeteceğiz. Daha sonra sağ-sol kulesinin kaç klik olduğunu öğrenmek için tam tersi istikamette klikleri sayarak çevireceğiz. Şimdiyse demin ki işlemde olduğu gibi gevşettiğimiz kuleyi ters istikamette sayarak sonuna kadar sıkıyoruz. Artıkılın düzgün ayarlanıp ayarlanmadığını görmek için ilk başta uyguladığınız işlemi tekrar yaparak kontrol edin. Artık optiğiniz kullanıma hazırdır. Silah optiklerindeki gelişmeler tüm hızıyla devam ediyor. Ve biz ise sadece yerimizde oturup, neler olabileceğini tahmin etmeye çalışıyoruz. Emin olabileceğimiz tek şeyse, gelecekteki optiklerin, kullanıcılarına çok daha büyük kolaylıklar sağlayacağıdır.
