İlk kez 12 ve 20 kalibre olarak üretilmişti, yakın zaman önce 16 Kalibre versiyonu çıktı, şimdi de 28’liği. Cosmi her şeyiyle aynı, sadece Avcılıktaki yeni trendlere uymak için çapıyla oynanmış. Gövdesi şimdilik çelik (ama 12 ve 20 kalibrelerde titanyum ve aluminyum alaşımı kullanılacağı söyleniyor).
Birbirine gömme tipte bir mekanizmayla birleştirilmiş 100 farklı parça kullanılarak üretilmiş, aynen kırma çifteler gibi çalışan bir yarı otomatik. Üstelik bu parçaların hepsi şirket içinde üretiliyor ve bu hiç de azımsanacak bir şey değil. O bir Cosmi. Yeni 28 kalibrelik versiyonu otuzlu yıllarda doğan 12 ve 20 kalibrelik tüfeklerle bire bir aynı.
Tüfeğin bütün parçaları, hem estetik hem de işlevsel amaçlar doğrultusunda yeni baştan bu kalibreye uygun ebatlarda üretilmiş. Gövde 12 kalibrelik olan nispeten 4 mm daha kısa, 5 mm daha dar ve 8 mm daha alçak. Cosmi ilk üretildiğinde yaban güvercini (tahtalı) avı için tasarlanmış bir tüfekti. Nitekim iyi bir zenaatkâr olan tüfeğin mucidi Rodolfo Cosmi sıkı bir tahtalı avcısıydı. Bu nedenle avcının kullanımına çok sayıda, hatta 8 adede varan fişek sunabilecek bir mekanizma gerekliydi. Yine bu neden doğrultusunda tüfek standart namlu boyu 680 mm olarak üretilmişti ve silaha ancak özel sipariş üzerine daha uzun veya daha kısa namlular adapte ediliyordu. Bugün bile halâ aynı şekilde devam ediyor. Nitekim sütreye gizlenerek yapılan bir av türü olan tahtalı avında atışlar daima 15-25 metre arası mesafelerden yapılır. Bu nedenle uzun menzilli tüfekler değil, orta ve yakın mesafelerden güvenilir şekilde atış yapılan ve avı vurduğu zaman tahribat yapmayan tüfekler işe yarar.
Bu 28’lik spesifik bir şekilde tahtalı avı için üretilmiş bir tüfek olmamakla beraber, bugün piyasada küçük kalibreli ve hafif bir çok tüfek bulunsa da, bu tüfek 635 mm uzunluğundaki namlusuyla tahtalı, tarla kuşu ve köpekle gidilecek benzeri kuş avları için çok rahat kullanılabilecek bir tüfek. Namlusunda geleneksel Cosmi kalitesi hemen göze çarpıyor. 27 metre mesafeden tünelde yaptığımız atışlarda 750 mm çapındaki hedef çemberi içine isabet eden saçmaların yüzdesi 91,3 ve 98,9 oldu. Bir çoklarının İtalyan silah sanayinin başyapıtlarından biri olarak kabul edilen bu silahla yaptığımız başlangıç atışları için bu grupmanlar hiç fena sayılmaz.
Silahın doğuş amacının av olduğu apaçık ortada: Namlular Böhler-Antinit çelik. Son derece elastik yapıda bir çelik türü olan bu malzeme ile çalışırken, daralma konisi dövme (forje) tekniğiyle değil, torna sistemiyle yapılıyor. Balistik açıdan daha verimli olması için namlu içi kromla kaplanmamış. Cosmi tüfekler için gülün dikeni diyeceğimiz tek kusur olan ağırlık, 28 kalibre çapla kontrast yaratıyor. Tüfek 12 kalibre versiyonda yaklaşık 3.500 gram, 28 kalibrelikte ise 2.900 gram. Ama bu ikincisi 2.700 grama indirilebiliyor. Küçük kalibreli olanda, amortisörlü dipçik yastığı bulunmasa bile,ağır gramajlı fişekler kullanıldığında dahi geri tepme neredeyse hiç hissedilmiyor.
EN ŞIK TÜFEK
Eğer Cosmi Otomatik dünyanın en şık ve klasik olmuş tüfeklerinden biri olarak kabul ediliyorsa, hemen belirtmeliyiz ki bu 28 kalibre ondan daha şık ve estetik bir tüfek. İncelediğimiz bu örnek şu an itibarıyla mevcut iki prototipten biri, ama firma yetkililerinden aldığımız bilgilere göre yenileri de gelecek. Üzerindeki kakmada bunun ilk 28’lik Cosmi olduğu belirtilmiş. Daha büyük çaplı (12, 16 ve 20) örneklerinde olduğu gibi, bu da Adriyatik kıyısında yer alan Ancona kentindeki Torrette kasabasında bulunan fabrikada seri imalat tipi fabrikasyon yöntemleri ile değil, tamamen el imalat teknikleriyle üretilmiş edilmiş bir tüfek. Torrette’deki imalathanede senede yaklaşık 100 adet tüfek üretiliyor, zira her bir tüfek için yaklaşık 300 saat işçilik gerekiyor. İşin büyük kısmı, yani %75 kadarı yirmi kadar “zenaatkâr” ustanın el işçiliği ile ortaya çıkıyor. Firmayı sahibi gibi değil de siparişle özel imalat yapan bir ustabaşı gibi yöneten ise Rodolfo Cosmi. İmalattan tutun da satışa ve halkla ilişkilere kadar bütün alanlarda bilgisi var ve hepsine koşuşturuyor. Ağustos ayında firma yazlık izin nedeniyle kapalı olmasına rağmen onu ziyarete gittim. Telefon başında oturmuş “takıntılı” müşterilerine cevap yetiştiriyordu. Bugüne kadar üretilmiş olan Otomatik Cosmi tüfeklerin toplam sayısı 9.245. Bunların %30 kadarı 20 kalibreli, otuz-kırk kadar da 16 kalibre mevcut.
Aşağıda ve üstteki fotoğraflardaki görüntü sanki bir süperpozeye ait. Kapatma sisteminin kafa şeklindeki gömme mekanizması, açma mandalı ve emniyet düğmesi görülüyor. Tetik köprüsü ve tetik eski moda.
İlk iki tüfeğin namlu iç çapı 14 mm olarak belirlenmiş ve Böhler-Antinit geleneksel çelik delme metoduyla delinen çelik daha sonra dövme işlemine tabi tutulmuş, bilahare tornadan geçirilmiş, polisaj, cila derken en son namlu içi krom kaplama evresiyle ürün ortaya çıkmış.
Namluların sol tarafında yer alan kakma imza, altında ise silah kırılmamış durumda iken iç sürgü mekanizmasının kapatılmasını sağlayan düğme.
Bizim denediğimiz tüfeğin üzerindeki namlu modifiye edilmiş (****) silindirik tipteydi, ama genelde değiştirilebilen tipte şok tüpleri için namlu ağzına diş açılıyor. Bizim denediğimiz örnekte namlu şeridi yoktu ve namlu dıştan hafifçe dışbükey yapıdaydı. Yani optimum ağırlık-direnç oranı yakalamak amacıyla dış çap değişken tasarlanmış. Namlu şeridi olanlarda, bunu namluya Castolin tipi kaynak sistemiyle sabitliyorlar, daralma konisi-namlu bütünü ise kaynak içermeyen yekpare bir parça ve dolu çelikten delinerek elde edilmiş. Bu tip çeliğin son derece elastik bir yapıya sahip olması nedeniyle işleme tekniği talaş çıkarma sistemine dayalı oluyor, bu da son derece özenli ve defalarca kontrole tabi tutulan bir çalışma gerektiriyor.
Her bir müşteri kendi zevkine ve gereksinimlerine göre namlu uzunluğu, ebat ve şok tipi sipariş edebiliyor.
UZUN GERİ TEPMELİ NAMLU
Tüfeğin ince ve narin yapısı şarjörün dipçiğin içine yerleştirilmiş olmasından kaynaklanıyor. Tüfeği açıp gövdeyi dayanma noktasına kadar kırdıktan sonra fişekleri şarjöre yerleştirebiliyorsunuz. İlk fişek, kaşık şeklindeki sürgü bırakma koluna müdahale edip sürgüyü gerilettikten sonra doğrudan namlu içine yerleştiriliyor. Daha sonra sürgü kapatılıyor ve icra yayı tarafından engellenmediği için serbestçe namlu kuyruğuna kadar ilerliyor. Bu durumda silahın sol iç tarafında bulunan horozun elle kurulması gerekiyor. Cosmi bir anlamda dünyanın en güvenli otomatik tüfeği, zira namluda bir fişek varken ve şarjör doluyken horoz aşağı indirilmez ise silahın ateş alması mümkün değil. Son fişek yakıldıktan sonra bir hold-open (sürgü tutma) tertibatı mekanizmayı tutarak açık kalmasını sağlıyor. Tetik mekanizması da son derece rafine ve mutlak bir güvenliği garanti edecek tipte, çünkü çok kısa bir yayın kumanda ettiği bir diş ve küçük bir piston sayesinde horozu engelliyen bir pimden oluşuyor.
Madeni arpacık silindir çubuk şeklinde ve namlu şeridi olmadığı için rampa üzerine yerleştirilmiş. Resimdeki namlu modifiye silindirik **** şoklu. Ama Cosmi değiştirilebilir tipte şok tüpleri takmaya uygun namlular da üretiyor.
Cosmi, dünyada artık pek az kalan, hatta seri üretim olarak neredeyse hiç üretilmeyen diğer bazı yarı otomatiklerde olduğu gibi uzun geri tepmeli namlu sistemine sahip. İlk fişek ateşlendikten sonra, sürgü yuvası üzerinde bulunan ve hareketini tamamlarken kuyruktaki yuvasına oturan oynak tipteki kilit takozu mekanizması vasıtasıyla birbirine kilitli olan namlu ve sürgü beraberce geriliyorlar. Bu kütle geriye doğru hareketini yaparken kaşığı yukarı kaldırıyor ve bu da şarjörden aldığı yeni fişeği fişek yatağına sürerek horozu kuruyor. Namlu, hemen altında bulunan, el kundağı tarafından üstü örtülmüş durumda ve bir önceki gerileme hareketi sırasında sıkıştırılmış olan icra yayı tarafından ileri doğru itiliyor.
Cosmi’nin uzun geri tepmeli sisteminde kullanılan ince icra yayı
Gövdenin son kısmındaki çıkıntı. Bunun oyuk kısmına kapanma sistemi zinciri geçiyor.
Yay, şarjör tüpü ile eş merkezli konumda olmak zorunda olmadığından, helezonlarının çapı biraz daha küçük ve bu nedenle el kundaği ince ve narin bir yapıda. Namlu halkası ön kısmında bir de amortisör yay mevcut ve bunun görevi ileri yöndeki itki kuvvetini hafifleterek uzun geri tepme hareketini yumuşatmak. Sistem kendini ayarlayabiliyor denilebilir, zira fişek tipine göre ortaya çıkan basınca bağlı olarak, ateş edildiği anda sürgü ve fişek yatağı arasında bir açılma oluyor. Eğer basınç ve geri tepme hafif ise, bu ayrılma minimum olarak gerçekleşiyor, sert ise daha fazla bir açılma oluyor ve hareket halindeki kütlelerin birbiriyle sürtünmesi geriye doğru gelişen hareketi frenleyerek uzun geri tepmeli yarı otomatik tüfeklerde tipi şekilde görülen ve “kamçı darbesi” olarak tabir edilen etkiyi hafifletiyor. Bu nedenle, Cosmi sistemi sayesinde bu tüfekte her istenilen tipte fişek kullanmak mümkün. Kaşığın ve horozun yayları maşa yay tipinde, bu da hem besleme gücü ve hızı, hem de iğnenin darbe etkisi açısından helezon tipte yaylara oranla belli bir üstünlük getiriyor.
KALİTELİ MALZEMELER
Tüfeğin bütün mekanik parçaları, gövde dahil, nikel-krom alaşımlı özel çelikten imal edilmiş. Gövde ise Böhler islah edilmiş çelikten. İngiliz stili dipçiğin ağacı Kafkasya cevizinden, taslağı makineden çıkarıldıktan sonra dipçik ve diğer ahşap aksamın yüzey işçilikleri elde tamamlanıyor, tırtık oymalar bittikten sonra cilaya geçiliyor. Gövde ve namludaki koyulaştırma işlemi klasik tuz banyosuyla derine işleyecek şekilde yapılmış. Beyaz bırakılan yüzeyler ise semente edilmiş ve parlatılmış çelikten. Daha sonra krom kaplama uygulanmış ve yer yer altın kakma da kullanılarak oyma işçiliğiyle süslenmiş. İlk üretilen 28 kalibre tüfeğin kakma ve kalem işçilikleri Stefano Muffolini di Marcheno adlı usta tarafından yapılmış. Fazla ayrıntıya girmeden sağa sola serpiştirilmiş birkaç zarif süslemeden ibaret. Gövde, veya burada adlandırdıkları şekliyle karkas, özel bir forma sahip ve yarı otomatik tüfeklerde kullanılanlardan (nitekim biraz olsun Browning Auto 5 modelinde kullanılan gövdeyi andırıyor). Ama kurma mandalı yerine sırt kısmında bulunan ve tüfeği kırmak için kullanılan mandal var. Tüfeği kırınca mekanik bölüme erişim de sağlanmış oluyor. Bu bölüm gövde üzerinde vida kullanılmadan tamamen birbirine geçme şeklinde parçalardan oluşan mükemmel bir tertibat.
Çok değerli ceviz ağacından seçme ahşap kısımlar elde parlatılıyor. Dipçik İngiliz stili ve tabanında yastık yok, sadece tırtıklı tipte yüzey işlemesi uygulanmış
Tüfeğe 8 fişek koyabiliyorsunuz, ama İtalyan av mevzuatı bilindiği gibi en fazla iki fişeğe izin veriyor ve bunların ikisi de nikelli çelikten imal edilmiş, gövde üzerinde bulunan delikli bir tüp içerisine yerleştiriliyorlar. Gövde üzerinde şarjöre erişimi engelleyen düğme var. İstenirse buna müdahale ederek şarjör içine diğer 6 fişek konulabilir. Tüfek, kuyruğu söktükten sonra aynen çiftelerde olduğu gibi iki parçaya ayrılıyor. Tüfekle birlikte verilen anahtarı kullanarak somununu gevşetmek suretiyle namluyu ayırabiliyorsunuz. Bu tırtıklı somun namlunun daralma konisini ince icra yayına ve bunun yuvasına bağlı durumda tutuyor, sürgüyü ise kuyruktan uzak tutmaya yarıyor. Gövdenin iç mekanizması da çıkartılabiliyor. Bunun için önce gövdenin sol tarafındaki düğmeye basmak ve şarjör borusunu destek olarak kullanmak lazım. Kapanma işlevi ise üst kısımda yuvarlak kafa şeklindeki uzantının yarattığı boşluk içine sürgünün girmesiyle gerçekleşiyor. Gövdenin yan taraflarındaki iki adet kanca ise kapanmanın güvenli gerçekleşmesi için kendilerine ait iki çıkıntıya geçerek takılı kalıyorlar. Ateşleme işlevini bloke eden emniyet tertibatı gövdenin sırt kısmında ileri geri hareket eden bir butonla çalışıyor. Gövdenin iç kısmına açılmış kılavuz kızaklar üzerinde gidip gelen sürgü grubu, pimleri ve yayları olan iki ekstraktörden (tırnaktan), iğnenin kapanma bloğundan, açma kolundan ve bu bloğun dayandığı noktada bulunan vidalı yayı olan bir mandaldan oluşuyor.
ATIŞ İZLENİMLERİ
Bu Cosmi tüfeği aslında avda denemek isterdim. Bunu birkaç kez yaptım, ama daha büyük çaplı olan modelleriyle. O nedenle bu sefer Cosmi fabrikasının atış tünelinde birkaç deneme atışı yapmakla yetindim. Atışlarda 7,5 numara 24 gram saçmalı Fiocchi 28Hp fişekler ile, daha iri olan 6 numara 30 gram saçmalı Bamp;P fişekler kullandım. Otomatik tüfek ve kurma sistemi mükemmel şekilde çalıştı ve bende harika bir denge ve hız izlenimi bıraktı. Geri tepme etkisini omzumda neredeyse hiç hissetmedim, en ufak sarsıntı söz konusu olmadı. Tüfek hafif ve kullanışlı, hedefe yönelme gayet rahat. Kontrol ve yeniden kurulu duruma getirme mekanizmaları çok yumuşak, tetik mekanizması gayeti iyi, namlu şahlanması ise sınırlı. Elde ettiğim şaşırtıcı grupmanlar Cosmi adının ününü teyit eder nitelikte. 27 metre mesafeden (****) silindirik modifiye şok tüpüyle ateş ettim ve gerçekten böyle iyi isabet yüzdeleri beklemiyordum.
