Bütün dünyada Springfield markasıyla tanınan bu polimer tabancada kullanılan kaliteli malzeme ve ileri üretim teknikleri hemen göze çarpıyor. Elle kurma ve emniyete alma kumandalarına yer verilmemiş, kabzadaki dahil bütün emniyet sistemleri otomatik. Sivri çekirdekli fişeklere pek uyumlu değil, kalite-fiyat orantısı ise çok cazip.
2000 yılında IM metal firması Tek Hareketli tetik sistemine sahip polimer gövdeli yarı otomatik HS 2000 modelini çıkarmış ve silah o kadar tutulmuştu ki, Hırvat üretici firmasının adını “IM Metal” den “HS Produkt” a çevirmişti. Hali hazırda bu firma yarı otomatik tabancalar kategorisinde geniş bir ürün yelpazesine sahip ve sub-kompakt olarak tanınan modellerden sportif modellere, 9 mm çaplardan .357, SIG, .40 Samp;W ve .45 ACP çaplara varıncaya kadar farklı modeller üretiyor. Bu modellerin hepsi Hs 2000 modelinden türetilmiş olan aynı tipteki mekanik şablona sahip. Bu testimizin konusunu oluşturan HS-9 Tactical modeli aslında standart seriye ait, “temel” teknik özelliklere sahip bir model. Nitekim “XDM” serisindeki silahlar (Amerikalı Springfield XD serisinin geliştirilmiş versiyonunu bu kodla satıyor) daha rafine donanıma sahip olanları, ama bununla birlikte HS-9 Tactical modeli de gerek kullanılan malzemeleri, gerek işçiliğinin kalitesiyle onlardan pek aşağıda kalmaya niyetli değil.
HS-9 Tactical, modifiye Col-Browning sistemi olarak bilinen şablonda, yani namlu kısa geri tepmeli geometrik kapanma sistemiyle çalışan yarı otomatik bir tabanca. Gövdesi polimer malzemeden, Tek Hareketli tetik ve içten horoz sistemine sahip. Çift sıralı şarjörü 16 fişek kapasiteli. Şarjörün arka kısmındaki 12 delik ve üzerindeki sayılar kalan mühimmatı kontrol edebilme amaçlı. Beşinci fişekten itibaren her delik bir fişeğe tekabül ediyor. Plastik altlık üzerinde ise üretici firmanın adı yazılı. Polimer gövde sayesinde tabanca oldukça hafif, ama yine de elinize aldığınızda 850 gramlık boş ağırlığıyla sağlam bir tabanca olduğu hissini uyandırıyor. Bunda gövdenin oldukça kalın olmasının da rolü var. Silahın gövdesi içinde barınan çelik blokta sürgünün üzerinde hareket ettiği kılavuz yaylar var. Arkadaki raylar ise gövdeye bütünleşik. Aynı çelik bloktaki düzlem namlu çıkıntısında yer alan eğimli pistle etkileşime giriyor ve ateş ettikten sonra kubuzun aşağı inmesini sağlıyor.
Silahın sıradan işler için sökmek gerektiğinde gövdenin sol yanındaki mandalı saat yönünde 90 derece döndürmek lazım. Bu şekilde buradaki pim de dönmüş oluyor ve boşa ateş edip iğnenin serbest kalması sağlandıktan sonra namlu-sürgü grubu çekilerek yerinden çıkartılıyor. Çift taraflı kullanılabilen şarjör çıkarma düğmesi kazara temaslara karşı korunaklı bir yuva içine alınmış. Şarjörün girdiği ağız ise, şarjörü daha hızlı takabilmek amacıyla havşalı yapılmış. Sırt kısmı yassı olan sürgünün önde ve arkada tutuş sağlayan çentikleri mevcut. Arkadaki dörtlü daha aralıklı ve iyi tutuş sağlıyorlar, hatta alt kısımdaki sürgü kızağının yüzeyine kadar uzanıyorlar. Öndeki çentikler ise fonksiyonel açıdan daha zayıf, bilhassa terli ellerle sağlam tutuş sağlamaları zor. Sürgünün hatları kütleştirilmiş. Kovanın rahatça atılmasını sağlamak için kovan fırlatma penceresi oldukça geniş tutulmuş ve kenarlarına havşa açılmış. İç kısımda yer alan kovan çıkarıcı elastik tipte ve namluya fişek sürülü olduğunda fişek yatak müşirinin sürgünün sırt kısmından dışa taşıyor. İğne müşiri ise sürgünün arka kilit plakasından dışarı taşıyor. Silahtaki diğer otomatik emniyet sistemleri tetik emniyeti, iğne emniyeti ve kabza emniyetinden oluşuyor .Eğer silah kabzasından gerektiği gibi kavranmamış ise, otomatik kabza emniyeti hem sürgünün gerilemesine engel oluyor, hem de silahın ateş almasını engelliyor.
Hırvat yapımı tabanca üzerinde görev silahı olarak taşımaya ya da mesken savunma amacına yönelik bir silah. Mekanik düzeninde rasyonel bir basitlik göze çarpıyor, malzeme ve işçilik kalitesi çok iyi, zira bileşenleri işlenirken sayısal kontrollü elektronik tezgahlar kullanılmış.
Operasyon tipi silah olması nedeniyle manuel emniyet mandalı ile otomatik şarjör emniyetine yer verilmemiş. Sağa kıvrımlı 6 adet yiv açılmış namlu 127 mm (5 inç) uzunluğunda; arkadaki kısımdan biraz daha geniş olan yaklaşık 33 mm uzunluğundaki silindirik son bölümüyle doğrudan sürgüyle birleşiyor. Atım yatağının sivri köşeli ön omuzu ile kovan fırlatma penceresi arasındaki birleşim noktası sürgünün mekanik frenini oluşturuyor. Besleme rampasının yüzeyi polisaj işlemi görmüş. Atım yatağının arka-üst kısmındaki köşeli çıkıntının altta kalan tarafı da fişeğin yatağa sürülmesini kolaylaştırmak amacıyla polisajla pürüzsüz ve parlak hale getirilmiş. Atım yatağının dairesel yapıdaki giriş kısmı da kütleştirilmiş ve parlatılmış. Fişeğe çıkartma tırnağının olduğu boğaz kısmına kadar yataklık eden atım yatağı, en güçlü mühimmatla ateş edildiğinde bile boş kovanları sapasağlam durumda iade ediyor. Çelikten yapılmış uzun irca yayı kılavuzu içi oyuk yapıda, sağlam irca yayı ise gerek operasyon gerek antrenman amaçlı kullanımlarda taktik fenerin silaha monte edilmiş durumda tutulmasına olanak sağlıyor.
NİŞAN DÜZENEKLERİ VE TETİK MEKANİZMASI
Sabit tipteki gez çelikten yapılmış ve yerine kırlangıç kuyruğu tipi geçmeli olarak sabitlenmiş. Köşelerinin kütleştirilmiş olması hem silahın belde taşınmasını kolaylaştırıyor, hem kılıftan daha hızlı ve risksiz çıkarılmasına yardımcı oluyor. Gezin pencere açıklığı arpacığın kenarlarında fazla boşluk bırakıyor, bu da bu tip kullanım amacı olan bir silaha uygun bir çözüm. Çelikten yapılmış arpacık da aynı bağlantı tipine sahip. Kareli formu ve geniş et kalınlığı göze hızlı oturması ve kısa mesafe isabet hassasiyetini artırması için yararlı. Bu her iki nişan düzeneği merminin temas noktasını ayarlamak için yanal yönde ayarlanabilecek şekilde tasarlanmış. Zayıf ışık koşulları altında ateş etmeyi kolaylaştırmak için gezin iki kenarına ve arpacığa koyulmuş üç adet beyaz nokta mevcut.
|
1. |
2. |
|
3. |
4. |
|
5. |
1. Polimer gövdenin kalın yapılı olması elinize aldığınızda sağlam bir tabanca tuttuğunuz hissini uyandırıyor. Namlu tutucu pimi de barındıran çelik blok içinde sürgünün üzerinde hareket ettiği ön kılavuz raylar var. Polimerden olan arka kılavuz raylar gövdeye bütünleşik. Resimde otomatik iğne emniyetini devre dışı bırakan manivela ile iğnenin bağlantı dişi görülüyor.
2. Emniyet mandalı ve kurulu silahı boşa alma kumandası olmayışı, HS-9 Tactical modelinin çift kademeli tetik sistemine sahip silahlarda olduğu gibi hızlı ve basit kullanımlı bir tabanca olması amacını güden tercihler. Fotoğrafta namlu sürgüsünün manivelası saat yönünde 90 derece dönmüş, yani sökme pozisyonuna getirilmiş durumda.
3. Geniş ve üzeri oluklu tetik, düşürme ağırlığını kontrol edebilmeyi sağlıyor. Geleneksel tipte tetiklere alışmış olanlar da HS-9 Tactical modelindeki tetiğe alışmakta zorluk çekmezler, zira otomatik emniyet, yuvarlak kenarları ve geri çekilirken fazla sert olmayışı sayesinde atıcıya sorun çıkarmıyor. Geniş pencereli tetik korkuluğu be kabzanın dokusu eldivenlerle bile rahat kullanım ve iyi tutuş sağlıyor.
4. Resimde sürgü geriye çekili durumda namlunun uzun silindirik bölümü ve uzun icra yayı kılavuzu görülüyor.
5. Görsel olarak ve temasla fişek yatağı dolu uyarısı yapan bu düzenek sürgünün sırt kısmında bulunuyor. Fişek yatağa sürülü durumda iken resimde görüldüğü gibi dışa taşarak çıkıntı oluşturuyor. Elastik tipteki kovan çıkarıcı ise içte.
Ön gövde üzerinde yardımcı nişan düzenekleri monte edebilme amaçlı kızaklar var. Tek hareketli tetik mekanizması akıcı ve uzun bir tetik yoluna sahip. İkinci tetik kademesinin takati biraz uzun ve ağır, zaten 3.200 gramlık tetik düşürme ağırlığının büyük bölümü ikinci kademede yoğunlaşıyor. Tetik boşluğu nişan almadan yapılan seri atışlarda ancak hissediliyor, ama nişan alarak yapılan atışlarda ağır tetiğe hakim olmak ve iyi yönetmek biraz zor ve isabet yüzdesini yükseltmek için gayret gerektiriyor. Bunun tersine, hızlı atışlarda tetik ağırlığı ve ikinci tetik kademesinin uzunluğu, aynen bir yarım-çift hareketli tetik sisteminde olduğu gibi silahın ateş alacağı anı “hissetmenizi” sağlıyor. Bundan dolayı, hızlı atışlarda isabet oranı belli mesafelerde bile yüksek.
ATIŞ TESTİ
Atış denemelerimizi yaparken sadece Fiocchi fişekler kullandık, ama farklı tipte olanlarından yararlandık: 123 grain sivri burun çekirdekli ve leadless (yani kurşun buharı içermeyen) kapsüllü, gas check tipi ve kovanı çok sıkı tutması için lak uygulanmış tipte çekirdekli fişeklerin yanı sıra, 124 grain sivri tipte ve bakır kaplı çekirdek, kurşun içermeyen kapsül donanımlı Top Target fişekler; ZetaPì kapsüllü ve 122 grain Haendler amp; Natermann kesik gövdeli (truncated cone) tipte, bakır kaplanmış ve plastifiye edilmiş çekirdekli fişekler kullandık. Piyasa işi hazır satılan bu fişeklerin yanı sıra, kendi doldurduğum mühimmattan da yararlandım ve bunun için Fiocchi kovanlar kullandım. Bunları CCI small pistol kapsül ve 4,5 grain dozunda Sipe N barutla doldurup, 124 grain Custom performance bullet kesik gövdeli çekirdek yükleyerek bu tip tabancalara uygun ekonomik ve isabet yüzdesi iyi mühimmat oluşturmaya çalıştım. Yöne kendi doldurduğum başka bir fişekte 123 grs FMJ çekirdek ve 5,4 gr dozunda barut kullandım, yani silahla haşır neşir olana kadar kolayca beslenebilecek tipte orta enerjili klasik fişekler üretmek istedim. Bunlardan başka, 123grain FMJTC çekirdekler kullanarak, kovanlarda anormal basınç izleri olup olmadığını görmek amacıyla doz artırarak 5,9 gr Sipe N barut doldurduğum fişeklerle de atış yaptım.
HS-9 kullandığım mühimmatın hepsiyle sorunsuz atışlar gerçekleştirdi, hem dolu şarjörle hem de “relax” pozisyonda yaptığım atışlarda problem yaşamadım, sadece kurşun çekirdek kullanarak kendi doldurduğum bazı fişeklerle yaptığım atışlarda, son mermiyi yaktıktan sonra bazen şarjör başı yapmadı. Fişeklerin yatağa sürümü ve kovanların fırlatılması ise akıcı ve sorunsuz gerçekleşti, boş kovanların üzerindeki deformasyon ve is izleri oldukça sınırlıydı, iğnenin darbesi tarafından bırakılan izler ise merkezi ve gereken şiddeti gösterir derinlikteydi. 123 grs FMJ çekirdekli Fiocchi fişekler ortalama 542 Joule kinetik enerji açığa çıkardı ve mermi hedefe 338 metre/saniye hızla yöneldi. Top target ile elde ettiğimiz değerler de buna çok yakındı ve 530 Joule enerji ile 333 metre/saniye hız üretildi. Daha güçlü olan Golden target mermiler 577 Joule enerji ile 349 metre/saniye hız yaptılar. Custom performans bullet kurşun çekirdek kullanarak kendi doldurduğum fişeklerin performansı daha düşük oldu ve 471 enerji açığa çıkarken 312 metre/saniye hız elde edildi. 9×21 çaplı tabancalarda her zaman görüldüğü gibi, bu tabancada da güvenlik güçleri ya da kişisel savunma amaçlı fişeklerin geri tepme enerjisi de düşük seviyedeydi.
|
1. |
2. |
|
3. |
4. |
|
5. |
1. Sürgünün iç kısmının incelenmesiyle işçilik kalitesinin iyi olduğunu görebiliyorsunuz. Resimde otomatik iğne emniyeti ve içerdeki elastik kovan çıkarıcı (ekstraktör) görülüyor.
2. Çelikten yapılmış sabit tipteki gez yerine kırlangıç tipi geçme sistemiyle sabitlenmiş, pencere açıklığı ve kütleştirilmiş köşeleri bu tip silaha uygun. Zayıf ışık altında atışı kolaylaştırma amaçlı iki beyaz nokta donanımına sahip. Arkadaki çıkıntıyla iğnenin kurulu olduğu belirgin şekilde görülüyor.
3. Arpacık ta çelikten ve kırlangıç bağlantılı. Köşeli yapısı hızlı nişan almayı kolaylaştırmak için. Arpacık üzerinde de zayıf ışık altında nişan almaya yardımcı olmak için beyaz nokta mevcut ve gezdeki noktalardan biraz daha irice.
4. Çift taraflı kullanılabilen kabza eli küçük atıcılara da uygun boyutta. Başparmak desteği için açılan yuva tutuşu daha sağlam hale getirmiş. İki taraflı kullanılan şarjör çıkarma düğmesi kazara temasları önlemek için korunaklı bir pozisyonda olsa bile kolayca müdahale edebilmenize engel olmuyor.
5. Namlu 127 mm uzunluğunda ve 6 adet sağa kıvrımlı yivle donatılmış. Atım yatağının ek parçasında yer alan rampa çelik bloktaki yüzeyle etkileşime girerek gövdeyi aşağı indiriyor. Çelikten yapılmış uzun icra yayıkılavuz mili ise içi oyuk tipte.
En iyi kontrol edilebilenler doğal olarak kurşun çekirdekle kendi doldurduğumuz fişekler, en enerjik olanlar da 123 grs FMJTC çekirdekle doldurduğumuz Fiocchi fişeklerdi. Burada verdiğimiz geri tepme enerjisine ait değerler boş silaha ait olanlar, ama mühimmatın ağır lığı sayesinde dolu şarjörle ateş edildiğinde geri tepmelerde belirgin bir düşüş kaydediliyor. İsabet testlerini 25 metre mesafeden, çift elle ve nişan alarak yaptık. Kesik gövdeli mermi çekirdekli fişekler, gerek hazır olarak satın aldıklarımız gerek kendi doldurduklarımız, çok iyi grupmanlar ürettiler ve silahın isabet hassasiyetinin yüksek olduğunu gösterdiler. Sivri burunlu mermi çekirdeği yüklü fişeklerle grupmanlar biraz daha dağınıktı. Nişan almadan yapılan hızlı atışlarda HS-9 Tactical gerçekten keyif veren bir tabanca: Namlu şahlanması çok sınırlı, geri tepme ise hiçbir zaman rahatsız edici boyutta olmamakla birlikte, kurşun çekirdekli özel dolum fişeklere kıyasla piyasa işi güçlü fişeklerde biraz daha sert.
Ateşe verilen tepkilerin oldukça sınırlı kalmasında başrolü oynayan silahın ağırlığı; zira polimer gövdeli bir silah için hiç de az sayılmaz, ama bunun yanında 5 inç uzunluğundaki namlu ve ona orantılı sürgü sayesinde ağırlık merkezinin ön tarafa kaymış olmasının da rolü var. Namlunun nispeten alçak pozisyonda olması namlu şahlanmasının önüne geçiyor. Ayrıca, gövdenin polimer malzemesi de metal gövdeli yarı otomatiklere oranla ateşe verilen tepkileri atıcıya daha az yansıtıyor. Nişan düzenekleri isabet yüzdesine olumlu katkı sağlarken,- bilhassa Glock tipi uzun yollu tetik mekanizmalarına alışkın olanlar için bu silahın tetik sistemini kontrol etmek beklenenden daha kolay oluyor. Kabzanın boyutları eli küçük atıcılara da uygun, tetik erişim mesafesi de iyi ayarlanmış. Kabza yapısı ve başparmak desteği için açılmış yuva tasarım açısından başarılı. Gerek kabza yanakları üzerindeki tırtıklı doku, gerek kabza önü ve sırtı üzerindeki ince oluklar iyi bir tutuş sağlamak için yeterince iyi hesaplanmış çözümler.
Kabza sırtındaki emniyeti devre dışı bırakmak biraz çaba sarf etmenizi gerektiriyor, ama dolu şarjörü çıkarmak çok kolay. Bunun çift taraflı kullanılabilen butonu gövde üzerinde kazara temasları önleme amacıyla oyuk bir yuva içine yerleştirilmiş. Tetik yüzeyi de oluklu ve parmağa iyi oturuyor; kanaatimce otomatik tetik emniyeti bu tip emniyetten yoksun olan geleneksel tetiklere alışkın olanlar için de sorun yaratacak bir emniyet değil, zira kenarları yuvarlaklaştırılmış ve gerilerken gösterdiği direnç fazla sayılmaz. Sürgü tutma mandalı da kolayca müdahale edilebilecek bir kumanda sayılır. Sürgünün arka kısmındaki çentikler fazla tutucu olmasa da yine de sürgüye rahatça müdahale etmenizi sağlıyorlar, ama öndeki çentikler zayıf olduklarından özellikle eller terliyken tutuşu olumsuz etkileyebilirler. HS-9 tactical estetik açıdan pek gösterişli bir tabanca sayılmayabilir, ama kullanım amacı dikkate alındığında bu tip polimer gövdeli silahlarda işlevselliğin ön planda olduğunu biliyoruz.
Hırvat yapımı bu tabanca da, ilk bakışta fark edilmese bile, çok kaliteli malzemeler kullanılarak üretilmiş. İşçilikler kaliteli ve ileri üretim tekniklerinin eseri; yüzey işçilikleri ve bazı ayrıntıları dikkatle incelediğimizde, kalite-fiyat arasındaki oranın gayet iyi olduğu ortaya çıkıyor. Silahın mekanik düzeninde rasyonel basitlik ön plana alınmış, bu da güvenilirlik ve uzun ömürlülük gibi iki temel özellikle birleşiyor. Silahın ergonomisi de mükemmel, manuel emniyet ve boşa alma kumandalarının bulunmayışı da silahı kullanıma daha hazır hale getiriyor. Tamamı otomatik olan ve her atış için ayrı-ayrı kullanılabilir olan emniyet sistemleri silahın kazara ateş almasına karşı gereken bariyeri oluşturuyor, ayrıca otomatik kabza emniyeti de bu tip tetik mekanizmasına alışkın olmayanlar için aynı zamanda psikolojik de olan ilave bir emniyet oluşturuyor. Özetleyecek olursak, test ettiğim HS modelinin sahip olduğu vasıflar üzerimde çok olumlu bir izlenim bıraktı ve en kısa zamanda bir de XDM modeli test etmek için sabırsızlandığımı belirtmek isterim.
