Gazi Fişek: .30 Carbine

Yivli tüfek mühimmatlarından konu açıldığı zaman insanların aklı genelde boğazlı ve sivri çekirdekli mühimmatlara kayıyor. Nitekim bu tarz fişeklerin üretim amacını düşünürsek eğer hemen hepsinin altında düzgün bir uçuş balistiği ve yüksek barut hakkı yatmaktadır. Lakin .30 Carbine, üretilirken böyle bir amaç taşımıyordu!

Carbine kelimesi Türkçe’mize Karabin (sıkça karabina olarak da telaffuz edilir) olarak geçen ve “yivli, kısa ve hafif tüfek” anlamına gelen bir kelimedir. Karabin kavramı ilk olarak tüfeklerin savaşlarda kullanılmaya başladığı yıllarda ortaya çıkmıştır. Kısa sürede büyük ve uzun namlulu tüfeklerin daha güçlü olduğunu keşfeden insanlar; atlı süvarilerin ortaya çıkmasıyla boyutları tekrar küçültmek durumunda kaldılar. Çünkü büyük tüfekler daha kuvvetli olmalarına rağmen çok daha düşük manevra kabiliyetine sahiplerdi. Bunun sonucunda ilk kez manevra kabiliyeti yüksek silahlara ihtiyaç doğması üzerine karabinler doğmuş oldular. .

30 Carbine’ın doğuşu da benzer bir amaç doğrultusunda gerçekleşecekti: ABD ordusu; 2. Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre önce, M1 Garand’dan daha hafif ve .45 ACP kalibresinden daha güçlü bir tüfek geliştirmek üzere bir projeye başladı. Bunun üzerine Winchester; 1906 senesinde Winchester Model 1905 tüfeği ile birlikte piyasaya sürülmüş olan .32 Winchester Self-Loading mühimmatını baz alarak, bunun 7.62’lik versiyonu olan .30 Carbine’ı geliştirdi. Tablasız bir fişek olan .30 Carbine, atası olan .32’lik fişekten bilhassa barut cinsi olarak farklıydı ve karabaruta kıyasla çok daha güçlü olan dumansız barutu kullanmaktaydı. .30 Carbine’ın metrik ölçüleri ise 7.62x33mm’ye tekabül ediyor.

Winchester’a ilk verilen görev mühimmat tasarımı olduğu için herhangi bir tüfek tasarımı ortaya koymadılar. Yine de diğer firmalar ve bağımsız silah tasarımcıları çeşitli karabin tasarımlarıyla ihaleye girmeye çalıştılar, lakin prototiplerin çoğu ya güvenilir bir çalışma sistemine sahip değildi ya da hedeflenen ağırlığın en az 2 kilo üzerindeydi. Binbaşı Rene Studler; Winchester’ı Ed Brown tarafından çizilmiş ve Winchester Mühendisi Marshall Williams tarafından mükemmelleştirilmiş M2 .30-06 tüfeğinin, .30 Carbine mühimmatına uyarlanması konusunda ikna etti.

.32 SL Baskısı taşıyan bir kovanın tabanı

Böylece .30 Carbine’ı kullanan ilk tüfek olan M1 Carbine ortaya çıkmış oldu. Gerek hafifliği gerek fişek kapasitesi (15 adet fişek; çıkarılabilir kutu şarjör vasıtasıyla) sayesinde kısa sürede hafif silahların şahı haline geldi. M1 Carbine, ana muharebe silahı olarak tasarlanmamıştı fakat hafif silahlar içerisinde en kuvvetlilerden biriydi. Üretim amacı maksimum 250-300 metreye kadar olan bir çatışma menzili içerisinde .45 ACP’nin eksikliğini kapatmak ve daha uzun menzillerde kullanılan ağır tüfeklerin hantallığının üstesinden gelmek. İlk .30 Carbine mühimmatları .32SL kovanlarının tablalarının tıraşlanarak alınması ve .45 ACP’nin kine benzer tipte .308 çekirdeklerinin bu kovanlara oturtulmasıyla elde edildi. İlk üretilen 100.000 adet .30 Carbine fişeği, “.30 SL” baskısını taşıyordu.

Savaşın sonlarına doğru ise 30 fişek kapasiteli ve tam otomatik atış modu olan M2 modeli üretime girdi. Silahlar Kore savaşına kadar tedavülde kaldılar; ta ki ağır kış koşullarında kalın kıyafetli piyadeleri durdurmada yetersiz kaldıklarına dair değerlendirme raporu orduya bildirilene kadar.

.30 Carbine sivil sektörde ise günümüzde halen kullanılmakta olan bir mühimmat. ABD’de genellikle Geyiğe kadar olan büyüklükteki avlar için sıkça tercih ediliyor. En sık kullanıldığı avlardan biri ise tilki avı. Ayrıca mesken savunması için de sıkça tercih edilen bir fişek. Bunun sebebi .30 Carbine tüfeklerin tıpkı M1 Carbine’da olduğu gibi üstün manevra kabiliyeti ve hafiflik ihtiva etmesi. Üstelik Winchester, Remington, Federal ve Hornady gibi büyük firmaların bünyesinde halen üretiliyor. Ayrıca AMT Automag III inceleme yazımızda bahsettiğimiz gibi kendisini kullanmakta olan Taurus Raging Thirty ve Ruger Blackhawk gibi çeşitli tabancalar da mevcut.

Standart bir .30 Carbine mermi çekirdeği yaklaşık 110 grain ağırlığındadır (7.1 gram) doğu bir mühimmatın net ağırlığı ise 195 Grain yani 12.6 gram kadar. Namlu çıkış hızı ise 610 m/s civarlarında olan mühimmatın 1,311 joule kinetik enerjisi mevcut. Mukayese ettiğimiz zaman M1 Garand’da kullanılan .30-06’lık mühimmatın 855 m/s çıkış hızı, 9.8gram çekirdek ağırlığı ve 3,600 Joule kinetik enerjisinin yanında epey sönük kalıyor.

.30 Carbine mühimmatının üreticilerince çakal ve tilki gibi küçük-orta boyut arası avlarda kullanılması tavsiye ediliyor. Zaten ABD’de çeşitli eyaletlerde belli kinetik enerjinin altında mühimmatların daha büyük avlarda kullanılması yasak.

(Üstten Alta) 7,62x39mm (Kalashnikov), 5.56x45mm (M16) ve .30 Carbine Mühimmatları

KIYAS TABLOSU

TEKNİK KART