Piyasada en yaygın olarak bulunan, en fazla kullanılan ve çok amaçlı kullanım sunan kalibrelerin başında gelen on bir fişeği karşılaştırdık. Bunları savunma amaçları doğrultusunda seçenler için, (delme) penetrasyon kapasitelerini telefon rehberleri ve otomobil kapısı kullanarak denediğimiz, kapalı poligonlarda gürültü oranlarını da test ettik. Ayrıca profesyonel kullanıcılar için çıkarttıkları alevlerin koreografik efektlerini de inceledik (dahası da var…)
Resmen piyasaya sürüldüğü ilk günden bu yana neredeyse otuz yıl geçti ve 9×21 kalibre bugün İtalya’da en fazla satılan merkezİ ateşlemeli metalik fişek. Daha sonraları üretilen fişekler, örneğin .40 Samp;W, aynı başarıyı uzun müddet sürdüremediler ve şu an düşüşteler. .357 Sig gibi bazı kalibreler de sadece sınırlı sayıda tutkun tarafından kullanılan “marjinal” ürünler olarak kaldılar. 9×21 ise giderek kısa 9’luk (.380 acp) ve artık az sayıda polis birimi tarafından kullanılan 7,65 Browning tabancalarda kullanılan kalibrelerin de yerini alıyor. Güvenlik kurumlarında artık 9×21 dışında çap kullanan görevlilerin sayısı neredeyse beyaz sinek sayısı kadar diyebiliriz. İtalya’daki dinamik atıcılık aktiviteleri ve müsabakalarında katılımcıların üçte ikisi hem Open ve Product Division’da bu çapı kullanıyorlar (hatta bazıları yeni doğan Classic division’da da kullanmaya başladı). Bu tamamıyla bir İtalyan kalibresi diyebiliriz, 9 parabellum’a alternatif olarak doğdu ve İtalya’da sivil kullanımı yasak, zira Devletin silahlı güçlerinin resmi kalibresi.
Piyasada satılan bu çaptaki fişekler ise çok yaygın. Üretici ve ithalatçı firmalara talepte bulunduk ve bize en çok satılan bazı ürünlerden yollamalarını istedik. Cheddite, Fiocchi, Geco, Magtech, Northwest ve Sellier amp; Bellot gibi firmalar farklı ağırlıklara ve profillere sahip on bir çeşit fişeği kullanımımıza sundular: Cheddite FMJRN 147 grain ; Cheddite FMJRN 124 grain; Fiocchi FMJRN 123 grain; Fiocchi Black mamba 100 grain; Fiocchi Sub sonic Ram TC 148 grain; Geco FMJRN 124 grain Magtech FMJ 124 grain; Northwest FMJRN 147 grain; Northwest FMJRN 115 grain; Sellier amp; Bellot FMJRN 124 grain. Bu mihimmatı sayısız ateş testine tabi tuttuk; fişekleri söktük ve inceledik; farklı malzemeler üzerinde denedik ve deformasyonlarına baktık; hızlarını ve gürültü derecelerini ölçtük; namlu ağzından çıkan alevlerini fotoğrafladık, isabet oranlarını etüt ettik ve hatta ambalajları ile ilgili detaylara bile dikkat ettik.
MALZEME ÖZELLİKLERİ
Büyük Holdingler içinde yer alan grup şirketi olan Geco, Magtech ve Sellier amp; Bellot gibi üreticiler, bütün parçaları kendi bünyeleri içinde üretiyor. Geco, içinde Norma ve Rws gibi şirketleri de barındıran Ruag Ammotec Grubunda yer alıyor; Magtech ve Samp;B ise, diğer markaları olan Metallwerk Elisenhütte (Men) ile birlikte, Brezilyalı ünlü fişek üreticisi CBC (Companhia Brasileira de Cartuchos) grubuna dahil firmalar. İtalyan Northwest firması tarafından kullanılan mermi çekirdekleri ile kovanlar ise Prvi Partizan adlı Sırp şirketi tarafından üretiliyor. Fiocchi’nin kullandığı barutlar Vihtavuori ve Vectan adlı üreticilerden geliyor. Northwest ise, aynı zamanda Prvi Partizan firmasından ürün ithal eden Cheddite için metal kovanlı fişek üretiyor.
Denediğimiz on bir mühimmattan on tanesinde kovanlar pirinç malzemeden; sadece Cheddite firmasının 124 grain çekirdeklerde kullandığı kovanlar nikel kaplamalı. Fiocchi kurşunsuz (leadless) çekirdekleri yalnızca 148 grain çekirdekli fişeklerde kullanıyor. Geco firması da kurşunsuz çekirdekler üretiyor, ama bu güçlü fişek için değil, daha az enerjik olan serilerde. Super Clean zero emission ise sadece 9 parabellum (9×19) versiyonunda mevcut. Magtech firmasının da toksik olmayan bir çekirdek serisi var: Clean Range; ama bu mühimmatta kullanılmıyor. Zararlı maddeleri (antimon, baryum, cıva ve kurşun) elimine etme konusuna dikkat eden bir firma da Nontox serisini üreten Samp;B. Ama bizim test ettiğimiz fişek bu seri içinde yer almıyor. Denediğimiz on bir çeşit mühimmatın hepsini söktük, çekirdek ağırlıklarını kontrol, barutları nı ise analiz ettik. Tek bir ürünün bütün üretim hakkında kesin hüküm için yeterli olmadığını biliyoruz ama, üreticinin beyan ettiği değerlerden ne kadar sapma olabileceği hakkında fikir edinmeye hiç kuşkusuz yardımcı oluyor. Üreticilerin bilgi vermedikleri ayrıntılar karşımıza çıktığında, fişeklerdeki barutu analiz etmeye, ağırlıklarını tartmaya, taneciklerin renk ve şekillerini incelemeye çalıştık. Fiocchi firması pul (flake) tipi, zayıflatılmış çift bazlı ve Fiocchi Blu’yu andıran bir barut kullanıyor, Black mamba mermilerde daha küçük pullu olan bu barut, 123 grain FMJRN mermilerde ise biraz daha büyük pullu. 148 grainlik bakır kaplama çekirdekli mermide ise Finlandiyalı Vihtavuori firmasının ürettiği 3N37 barut kullanılıyor. Jelatinli nitroselülöz bazlı, gri-yeşil renkte küçük silindirik granüllerden oluşan bu mükemmel barutun taneciklerinde bulunan delik yanma eylemini daha iyi ve istikrarlı hale getiriyor. Finlandiya firmasının barutunu seçen diğer bir üretici Northwest: 115 ve 123 grain çekirdekli fişeklerde kullanılan barut kesinlikle 3N37; ama 147 grain çekirdekli fişekteki barutun 3N37 olup olmadığından emin değiliz. Granüllerin şeklinin biraz daha uzunca olması bu barutun Vihtavuori N350 olabileceğini de düşündürüyor.
Cheddite firması ise ball powder tipi (yassılaşmış küresel barut), küçük taneciklerinin şekli düzensiz olmakla birlikte yassı ve grafitli olan bir barut kullanıyor ve bunun özellikle 9 parabellum için doğmuş olan Vectan Sp8 olduğunu zannediyoruz. Geco kovanındaki barut çok düzensiz yapıda, küçük tanecikli, parlak grafitli bir barut ve Lovex Do32-04’ü andırıyor. Magtech fişeklerde barut tanecikleri açık gri renkte küçük diskler şeklinde, hafifçe gözenekli yapıda, ama delik değiller. Bu fişeklerdeki barut dozunu 5,9 grain olarak tespit ettiğimizden, 3N37’ye benzer orta derecede progresif (yavaş yanan) bir barut olduğu kanaatindeyiz. Samp;B fişeklerin kovanındaki barut ise parlak, grafitli, ezilmiş gibi yassı tipte granüllerden oluşuyor ve şekilleri çok düzensiz. Yüzeyi bir elektroliz prosesi vasıtasıyla bakır kaplanmış 148 grain bir mermi çekirdeği kullanan Fiocchi subsonic fişekler hariç, diğer bütün fişeklerde metal gömlekli çekirdekler mevcut. Fiocchi Black mamba mermi hem ağırlığı hem de şekliyle standartların oldukça dışına çıkıyor. TC (truncated cone = kesik konik) gövdesini karakterize eden geometrisi ve hafif oyukça ucu olan bu mermi 90/10 oranında tombak (bakır-çinko alaşımı) kaplı. Üreticinin açıklamasına göre “namludaki akıcılığını ve hedefe değdiği andaki deformasyonunu optimize etmek için” yüzeyi özel işlemden geçirilmiş. Yine Fiocchi firmasından yapılan açıklamaya göre, Black mamba yüksek durdurucu güçlü (stopping power) ama zayıf delici güce sahip zırhlı bir mermi olarak kabul edilmeli. Bu merminin delme (penetrasyon) kapasitesi hakkında bir fikir edinebilmek için, elimizdeki fişekleri farklı malzemeler üzerinde denedik ve bilimsel açıdan geçerli olmak gibi bir iddiası olmamakla birlikte, balistik jelden daha kolay ve daha ekonomik yoldan elde edilebilen sonuçlar aldık. Üzerinde deneme yaptığımız malzemeler klasik tipte telefon rehberleri, metal kasalı bir bilgisayar ve bir otomobil kapısı oldu.
PENETRASYON (DELİCİLİK) VE DEFORMASYON (ŞEKİL BOZULMASI)
Balistik testte kullandığımız bilgisayar kasası ekonomik tipte galvanizli saç “Secc” (Steel eletrogalvanized cold rolled coil) tipi ince saç malzemedendi. Bilgisayarın içinden ana kartı ve güç ünitesini çıkarttıktan sonra, hard disk, CD okuyucu, floppy disk ve ana kartın alüminyum destek plakası gibi bileşenleri bıraktık. Bir Cz Sp-01 alıp bilgisayarı 18 metre mesafeye koyduk ve her fişekle bir el atış yaptık. On çekirdek üç kat metal tabakayı sorunsuz aşarak bilgisayarı bir yanından diğer yanına delip geçti. Northwest 123 grain çekirdek ise floppy diske isabet edip büyük ölçüde parçalanarak bunun içinde kaldı. Çekirdeklerin giriş delikleri aşağı yukarı aynıydı: Sadece Fiocchi’nin 123 grainlik çekirdeği nispeten daha geniş bir delik açtı. Çekirdek çıkış delikleri ise farklıydı ve özellikle de Fiocchi 147 grain bakır kaplı çekirdek sacı yırtarak çıktı ve arkasında gömlekli çekirdeklerin büyük çoğunluğu gibi net bir delik bırakmadı. Temel fark esas itibarıyla çekirdeklerin kaplamasının farklı sertlikte olmasına bağlı. Delikleri genişletmelerinin tek nedeni ise kasanın içinde engelle karşılaştıklarında yan dönmüş olmaları. Bakır kaplamalı çekirdek bir engelle karşılaşmadı ve üzerindeki yumuşak kaplama çelik-alüminyum-çelik şeklinde sıralanmış üç katmanı delmekte zorlandı. Bakır kaplamalı çekirdek telefon rehberlerine yaptığımız atışlarda da aynı şekilde davrandı ve 75 mm kadar (yani her biri 25 mm kalınlıkta üç rehbere eşit) yol aldıktan sonra durdu. Telefon rehberlerine ateş ederken Beretta 98 FS silah kullandık ve her biri yedi adet yeni telefon rehberinden oluşan hedefleri 18 metre mesafeye, atış standının iyi ışık alan bir noktasına yerleştirdik. 147 grain çekirdekli Cheddite de rehberlerin içinde fazla yol alamadı (87 mm); Northwest’in diğer ağır çekirdeği ise 125 mm yol alarak genel ortalamanın üzerine çıktı. 123 grain Fiocchi ve Geco mermilerin delme kapasitesi ise çok iyi çıktı ve 150 mm derinliğinde bir penetrasyon sağlandı. Ama en iyi penetrasyonu Black mamba çekirdek ile elde ettik ve bu çekirdek öndeki altı rehberi delerek yedinciye çok az mesafe kala durdu (160 mm).
Özetlemek istersek zaten bilinen bir şeyi bir kez daha teyit etmiş oluruz: Genel olarak yavaş ve ağır bir çekirdek malzemeleri sonuna dayanana kadar delmekte zorlanıyor; hızlı ve hafif bir çekirdek ise yüksek delicilik sağlayabilen hızlara erişebiliyor. Nihai balistik test, bilimsel ve standardize edilmiş temellere dayanıyor (jelde sabit sıcaklıkta test, FBI protokolü, vs), ama işin aslına bakacak olursak belli hesaplara ve etkenlere dayanmayan tesadüfün rolü de çoğu kez büyük oluyor ve hesaplar tutmuyor. Otomobil kapısı (bir Opel Corsa’nın 18 metre mesafeye yerleştirilmiş sağ kapısı) üzerinde yaptığımız test, bu tip bir nesnenin arkasına siperlenip korunmak için iyi bir bariyer olmayacağını bir kez daha onaylamış oldu. Çıtaların üst kısmına ateş ettiğimiz on bir çekirdekten iki tanesi kapının içinde geçişlerini engelleyen bariyerlere (metal kıvrımlara, otomatik camların kılavuzlarına, vs) rastladıklarından kapıyı delip geçemediler. Bunların ikisi de 124 grain gömlekli mermi çekirdeği (Cheddite ve Fiocchi) olduğu halde, tesadüf yine önemli rol oynadı. Özellikle ikinci çekirdek mesafe alarak kapının iç döşemesine kadar dayandı. Giriş deliklerinin birbirine çok benzer olduklarını ve çekirdek geçerken kaportadaki boyanın uzunlamasına esneyip koni şeklinde tipik şişin oluştuğunu tespit ettik. Telefon rehberlerinin içinden çıkardığımız çekirdeklerde oldukça belirgin deformasyonlar olduğunu gördük, ama hiç biri ön kısımda mantar şeklinde gelişen deformasyona maruz kalmamıştı. Sadece yan cidarlarında, özellikle de taban kısmına yakın bölgelerinde ezilmeler vardı ve kurşun çekirdeğin daha zayıf olan arka kısmına doğru tüp gibi sıkılmış olduğu görülüyordu. 123-124 grain ağırlığındaki klasik çekirdekler en az deformasyona uğramış olanlardı, zira zırhlı yüzeyleri kurşun alaşımlı ağır çekirdeklerini iyi korumuştu. Telefon rehberlerinin sıkıştırılmış sayfalarının karşı koyma direncinden en fazla etkilenenler ise 100, 115 ve 147 grain çekirdekli mermiler oldu. 148 grain bakır kaplama subsonic (ses hızından yavaş) çekirdeğin uç kısmı bir parça ezildi ve yan cidarındaki bakırın da bir miktar sıyrılmış olduğu tespit edildi. Ama çekirdeğin taban kısmı etkilenmemişti. Ateş ettiğimiz bütün çekirdeklerin yüzeyinde yivlere ait izler belirgin şekilde kalmıştı.
GRUPMANLAR
İsabet hassasiyetlerini belirlemek amacıyla, çift elle desteksiz olarak yapılan geleneksel atış testleri dışında, elimizdeki mühimmatı gerek CZ kabza kapakları donanımlı Sp-01 tabanca, gerek Burris red dot takılı Beretta Cx4 tüfek ile Ramson tezgahı ile teste tabi tuttuk. Bütün testler kapalı atış poligonunda, yapay ışık altında 25 metre mesafeden yapılan atışlarla gerçekleştirildi. Hedef olarak 70 mm çapında bir daire kullanıldı ve her bir fişek tipi için tüfek ile üç grupman, destekli atış olarak iki grupman, tabancayla da çift elle atış yaparak bir grupman elde ettik. Genelinde biraz hayal kırıklığı yaratan sonuçlar aldığımız Ramson tezgahına performansı yükseltmek amaçlı birkaç müdahaleden sonra, iki elle yapılan atışlara geçtik ve hem standartlara uygun hem de bir mühimmatla diğer arasında büyük fark oluşturmayan grupmanlar elde ettik. Daha sonra bir Cx4 tüfek ile destekli atışlar yaparak küçük farkları yakalamak suretiyle hassas isabet oranını saptamayı düşündük. Testi daha ilginç hale getirmek için, tüfek ile yaptığımız denemelere 9. Col Moschin paraşütçü alayından bir komandoyu da dahil ettik. Elde ettiğimiz grupmanların büyük kısmı 30 milimden daha küçük çaplar içinde toplandı, sadece iki tanesi bu eşiği çok küçük bir farkla da olsa aştı (Northwest 147 grain ve Fiocchi 123 grain). Çap ölçümünde en fazla mesafeyi belirlerken hedef dairesinin dışına çıkan klasik atışı referans aldık, ama bunda Cx4 tüfeğin beklenilmedik tipte tetik mekanizmasının da rolü oldu. En yüksek isabeti 9.Alayda görevli komando elde etti ve Black mamba ile yaptığı 5 atışı sadece 13 mm çapında bir grupman içinde topladı. Northwest 115 grain ve Fiocchi Subsonic 148 grain çekirdekli mermilerle yaptığı atışlardaki grupman çapı ise 23 mm oldu. Fiocchi Subsonic fişeklerle grupmanın merkezi küçük hedef dairemizde hafif yukarı kaydı. Sonuç olarak mühimmatın tamamıyla elde edilen isabet oranlarının iyi olduğunu rahatlıkla belirtebiliriz.
MERMİ HIZI VE ENERJİSİ
Testler sırasında arıza ve tutukluk gibi sorunlar çok azdı: 1.600 el ateş ettiğimiz bu atışları sırasında sadece Beretta Px4 ile attığımız iki Magtech fişek ile, Beretta Cx4 ile attığımız iki Black mamba fişekte tutukluk oldu. Kronografi testlerinde, Padova kentindeki atış poligonunda mevcut altı farklı tabanca ile denediğimiz on bir farklı fişekle yaptığımız atışlarda kentte görevli bir polis memuru ve bir güvenlik şirketi görevlisinden de yardım aldık. Atış yaptığımız silahlar şunlardı: Beretta 98 FS, Beretta Px4, Caracal F, Glock 19, Steyr M9 ve Tanfoglio Force Police. İki metre mesafeye yerleştirdiğimiz Oehler kronografi cihazı ile her bir silahla attığımız beş fişeğin ortalama hızını tespit ettik ve geliştirdikleri enerjileri kaydettik. Bütün mühimmat tipleriyle en yüksek hıza erişen tabanca Beretta 98 FS oldu: Bu silahla Black mamba fişekler saniyede 400 metre hızı aştı, Geco fişekler ise 347 m/s hıza erişti. IPSC (International Practical Shooting Confederation) Geco fişeklerin dinamik atış müsabakalarında yönetmelikte yer alan resmi mühimmat olarak kullanılmasına onay verdi. Nitekim, kronograf ile yaptığımız testlerde, en yavaşları olan Steyr M9’un namlusu ile dahi power factor olarak 130 puana erişmek mümkün oldu (IPSC yönetmeliği en az 125 puan istiyor). Cheddite 124 grain çekirdekli fişeklerle en iyi performansı Px4 verdi ve 291 m/s hız elde edildi. Fiocchi’nin 148 grain bakır kaplı çekirdeği ise Glock 19 ile enerjisini en üst düzeyde kullandı (36 kgm). Sellieramp;Bellot fişekler Tanfoglio Police tabancayla 43 kgm enerji üretirken, 124 grain Northwest Steyr M9 tabancayla 46 kgm enerji değerine erişebildi. Standart sapma değeri olarak (hız değerleri arasından en küçük olanın ortalamadan düşülmesiyle bulunan değer), Cheddite 147 grain çekirdekli merÜstte miyle Beretta Px4 kombinasyonu 3 sd ile en iyi sonucu verdi.
ALEV ÇIKIŞI
Analize etmek istediğimiz diğer bir nokta, muhtelif fişeklerin patlama anında yarattıkları ve özellikle tam aydınlık olmayan ortamda ateş eden kişiyi rahatsız edebilen ışık efekti oldu. Genelde bu konularda FBI İstatistik bölümü tarafından yayınlanan “Uniform crime reports” içinde yer alan verileri referans alıyoruz, zira sadece 2010 yılında Amerikan polisinin bir şekilde müdahil olduğu silahlı çatışma sayısının 11.000 olduğunu düşünürsek, enformasyon açısından daha zengin bir kaynak bulabilmenin olanaksız olduğunu anlarız. Sadece belli kesimlerin bilgisine sunulan bu tip verilerin İtalya’da da yayınlanmasının ve bütün güvenlik birimlerinin kullanımına açılmasının gerektiğini, bunun aynı mesleği yapanlar tarafından edinilen deneyimlerin paylaşılması sayesinde potansiyel birçok tehlikenin önüne geçebileceğini biz de defalarca dile getirdiğimizi belirtelim. FBI tarafından yapılan analizlerden (2001-2010) çıkan ve artık sabit kabul edilen bir veri, güvenlik güçleri açısından en tehlikeli olduğu varsayılan zaman dilimleri. 79 polis memurunu hedef alan ölümcül saldırı saat 20 ile 22 arasında gerçekleşmiş. En az riskli sayılan zaman aralığı ise sabah saat 6 ile 8 arası (bu saatlerde öldürülen polis memuru sayısı 21). Bunları risk sıralamasında takip eden zaman dilimi (on yıllık dönemde), gece 24 ile 2 arası (61 cinayet). En yüksek risk içeren bu üç zaman aralığının (20-2) tamamının ortak özelliği karanlık veya çok zayıf ışığın mevcut olması. Dolayısıyla, patlama etkisinin neden olduğu alev efektinin geçici de olsa bir körlük veya görüş kaybı yaşatmaması için bu tip bir savunma amaçlı kullanıma en uygun mühimmat hangisi olabilir? Stres altındayken görme hassasiyetinin olumsuz etkilenebildiği artık kanıtlanmış bir gerçek ve çatışma ortamı da stres altında olunan bir durum. Yapılan çalışmalar saldırıya maruz kalanlarda tünel tipi görüş olarak tanımlanan, yani görüş alanından tehlike kaynağı sayılmayacak her türlü nesnenin çıkarıldığı bir algılama geliştiğini, ayrıca buna ya saldırganın yüzünü akla kazıyacak net bir görüş kapasitesinin, ya da tam tersine olayı hatırlamasını bile güçleştiren bir görüş kaybının eşlik ettiğini gösteriyor. Çatışma anında yaşanan bu tip algılama-görüş kaybı fenomenlerini inceleyen çalışmalar giderek daha çoğalıyor (Artwohl, Christensen, Grossman, Klinger) ve çalışmacıların hepsi bu tip bir görüş kaybına strese tepki olarak insan organizmasının verdiği vazo-konstriksiyon (damar daralması) etkisinin veya benzer etkilerin neden olduğunu belirtiyorlar. Stresin sonuçlarından bir tanesi de nişangah elemanlarını odaklamakta yaşanan zorluk, çünkü üstte belirttiğimiz tünel efekti görüş alanını daraltıyor ve sadece tehlikeye odaklanmaya yönlendiriyor. Araştırmacı A. Arthwol tarafından gerçekleştirilen çalışmalarda bu durumdaki bir kişinin sanki bir borudan bakarmış gibi olduğu ifade ediliyor.
Arthwol’un araştırmalarına göre 10 güvenlik elemanından 8 tanesi çatışma anında tünel tipi görüş efektine maruz kalıyor. Namludan fışkıran alev fazla uzun olduğunda, zaman ve algılama kapasitelerinin önemli ölçüde değişebildiği durumlarda rahatsız edici olabiliyor. Altı yarı otomatik tabanca ile yaptığımız atışlarda denediğimiz mühimmatın ateşlenmesiyle çıkan alevleri analiz ettikten sonra, namluda beliren alevi fotoğraflamak için tercihimizi Beretta Px4’ten yana kullandık. En fazla alev püskürten fişeklerin 100 ve 123 grain çekirdekli Fiocchi olduklarını tespit ettik. Barutlarla ilgili değerlendirmelerimizde belirttiğimiz gibi, bu fişekler çift bazlı baruta sahip ve daha fazla alev çıkışlarının nedeni patlayıcı karışımlarında nitrogliserin bulunması. Dolayısıyla, fener alayı yapmak istenmiyorsa, gece ateş etmek için uygun fişekler olduklarını söyleyemeyiz. Northwest fişeklerin yarattığı alev tutarsızdı ve sadece birkaç kez pik yaptıysa da Fiocchi fişeklere oranla daha az rahatsız ediciydi. Magtech fişeklerle namlu ağzından çıkan alev ise daha ilginç bir görünüm çizdi ve akkor şeklinde ışık huzmelerine tanık olduk.
Geco fişekler çok az alev üretse de, diğerlerine oranla daha fazla duman üretiyorlar. Diğer fişekler namlu ağzında oldukça küçük alev topları oluşturdu ve hatta bazılarıyla, örneğin 148 grain çekirdekli Fiocchi fişeklerle, namludan çıkan cılız alevi fotoğraflamak mümkün olmadığından birkaç kez ateş etmek zorunda kaldık.
FONOMETRİK TESTLER
Atıcı için rahatsız edici olabilen diğer bir özellik fişeklerin patlama sesi: Ateş ettiğimiz ortam ne kadar kapalı olursa, ses dalgalarının etkisi o kadar güçlü oluyor. Test ettiğimiz on bir farklı fişeğin analizini tamamlamak için ses tespitlerine yöneldik ve Padova Üniversitesi fizik ve astronomi departmanı tarafından kullanımımıza sunulan Delta Ohm Hd870 model bir fonometreden (ses ölçerden) yararlanarak, desibel türünden ifade edilen ses basıncı değerlerini ölçmeye çalıştık. Bir metre mesafeden saptadığımız fonometrik değerler 9×21 çapta olması gerekenlerle neredeyse birebir aynı çıktı ve fişekler arasındaki farklılıklar minimal oldu. Bu test sırasında bir tabancadan daha sessiz olan Cx4 tüfeği kullandık, zira elimizdeki fonometrenin skalası bazı pik değerlerin üzerine çıkmamıza izin vermiyordu. Tespit ettiğimiz ses değerleri 153,1 ile 155,3 desibel arasında değişti. En sessiz mermi klasmanının zirvesine Fiocchi’nin 148 grain bakır kaplı çekirdekli mermisi oturdu. Onu 147 grain çekirdekli diğer iki subsonic fişek (Cheddite ve Northwest) izlediler. Klasmanın en alt sırasına ise 115 grain Northwest ile onu hemen 0,1 desibel arkadan izleyen beş fişek yerleşti. Aradaki farklar minimum ve ses düzeyleri arasındaki yaklaşık 2 desibellik sıçramalar ancak 147 grain çekirdekli mermiden 124 grain çekirdekli mermiye geçişlerde yaşandı. Bu arada hatırlatmamız gereken bir nokta, saptadığımız ses değerlerinin işitme duyusu için tehlike sınırının üzerinde oldukları ve bu nedenle kulaklık takmanın güvenliğimiz açı sından çok önemli olduğu. Gözlük saplarının kulaklarla kulaklık arasındaki teması olumsuz etkilemesi halinde, özellikle kapalı ortamlarda ateş ederken kulaklığı takmadan önce kulaklarımıza tapa yerleştirmemiz gerekiyor.
AMBALAJLAR
Test ettiğimiz mühimmatın ambalajları tek parçadan oluşan sert plastikten bir kap ve bunu saran üzeri baskılı bir kartondan meydana geliyor. Geco ile Sellier amp; Bellot, fişekler arasındaki boşlukların çok dar oluşu sayesinde diğer kutulardan oldukça küçük ebatlara sahip kutularda satılıyor. Kutuların kenarları yüksek ve tırnaklı olmadığından biraz yana eğilmeleri halinde fişekler yuvalarından çıkıyor. Diğer markalar yaklaşık 60×120 mm ebatlı ve içi petek yapısında kutular kullanıyor. Karton ambalajlara gelince, Cheddite grafiği ve altın-siyah renk kombinasyonuyla estetik açıdan en fazla hoşumuza giden ambalaj oldu. Ama aynı zamanda en dayanıksız ambalaj da bu markanınki ve testler sırasında kenarları en fazla aşınan kutu bu oldu. Northwest ambalajlarında gri, siyah ve bordo renkler hakim; Magtech ise kutu içi fişek aralarını besleyen kartonları en kalın olan ambalaj. Ama fişek yuvalarının yuvarlak olması kutu ebatlarını büyütmüş ve 1.000 fişeklik kartonlar halinde sevk edilen bu mühimmatın depolanması diğerlerine göre bayağı daha fazla alan gerektiriyor. Bu markanın kutuları minimalist tipte bir grafik ve altın-lacivert renk kombinasyonuna sahip. Samp;B kutunun sol tarafında büyütülmüş bir fotoğrafla içeriği hakkında bilgi veriyor, aynı şekilde bir fotoğraf ta sağ alt köşede yer alıyor. Geco ise ambalajlarında sportif tarzda bir grafik tercih etmiş ve minimum kalınlıkta kutu kullanarak fiyatta ekonomi sağlamayı düşünmüş. Kutu üzerinde dört lisanda yazılar yer almasına rağmen, 9×21 çapın en büyük pazarı olmasına rağmen İtalyanca es geçilmiş. Fiocchi’nin ambalajları çok dayanıklı, ama artık grafiklerini yenilemesi gerekiyor. Ham karton kutu şeklindeki Black mamba ambalajları ise agresif görünümleriyle askeri tipte mühimmat kutularını andırıyorlar. İç kısımlarında yer alan yapışkanlı etiket ise ürünü tanımlayıcı bilgileri içeriyor.
