Lee firması tarafından üretilen özel yapım kalıplarla normal .308 kalibre çekirdekleri “inceltip” bunları 7,35 milimetrelik Carcano tüfeklerde kullanabilirsiniz. Devrinin çok ilginç ve modern bir kalibresinin ufkunu genişletmeye yönelik bir çözüm
7,35 milimetrelik Carcano tüfekler ve musket tüfekleri yıllardan beri eski askeri silahlar pazarında bulunabilen ürünler ve bu tüfeklerin çok kısa bir dönem içerisinde, yani 1938 ile 1940 yılları arasında üretilmiş olması nedeniyle, antika İtalyan silahlarının tutkunları ve koleksiyoncuları arasında bunlara ilgi duymayan yok gibidir. Nitekim 7,35 milimetrelik bu tüfek Carcano 6,5 milimetrelik modelin hemen arkasından daha modern bir silah olarak tasarlanmış, daha büyük çapının yanı sıra, silindirik ve yuvarlak uçlu çekirdekler yerine daha hafif (160 grain yerine 128 grain), daha sivriltilmiş ve dolayısıyla daha hızlı (kısa tüfeklerde 760 m/saniye, musket tüfeklerinde 740 m/saniye) mermileriyle bir önceki modele göre daha etkili bir tüfek olması düşünülmüştü. Daha önce benzerleri olmayan bu tip özel bir çap (Amerikan terminolojisine göre .298-.300 inç) seçilmesindeki neden, eski Carcano 91 model tüfeklerin namlularının et kalınlığının taşlamayla tefsiye edilerek güvenli şekilde yeniden kullanılmasına olanak tanıyan yegâne çapın bu olmasıydı. 91 modelinde kullanılan kovan ağız kısmında hafifçe geniş, boyun kısmında ise hafifçe daraltılmış çaptaydı (kovanın nominal boyu bu çapta 51 mm; 6,5 çapta ise 52 mm kadardı).
u tüfeklerin üretimi, üstte bahsettiğimiz gibi 1938 yılında başlamıştı (tek tük 1937 tarihli örnekler olsa da) ve tüfeklerin bir kısmı komple yeni üretimken, bir kısmı da eski 91 model musket tüfeklerin yıllarca hizmette aşınmış namluları ve bazı aksamının yeni baştan elden geçirilerek kullanılmasıyla imal edilmiş tüfeklerdi. Ancak, ikinci dünya savaşının yaklaşmasıyla birlikte, İtalyan ordusunu layıkıyla donatacak miktarda tüfek mevcut olmaması nedeniyle, proje askıya alındı ve depolarda hemen kullanılmaya hazır önemli miktarda silah ve mühimmat stokları bulunan 6,5 milimetreye geri dönüş yapıldı. 7,35 milimetrede üretilen silahların küçük bir kısmı Finlandiya’ya satıldı, bir kısmı arka cephelerde yer alan kıtalara (İtalya Faşist Gençlik Kolları gibi) ve kıyılardaki bataryalara tahsis edildi. Bunların mühimmatının üretimi 1939 yılı sonunda zaten askıya alınmıştı ve 1940 yılında ise sadece çok özel bazı fişeklerden (kuru sıkı, mitralyöz mermisi, vs) az miktarda üretilmişti, onlar da savaş gereği sağda solda “rastgele” yapılan üretimlerden ibaretti. Savaş sonrasında bu silahlardan bir çoğu orijinal mühimmatlarıyla birlikte ABD’ye gönderildi (o yüzden bugün halâ Amerika’da bu silahlardan sıkça bulunabiliyor), bir kısmı da daha sonraları Finlandiya’ya yollandılar.
Lee firmasından internet üzerinden sipariş edebileceğiniz custom haddeler görülüyor. İlki çekirdekleri .308’den .304’e, ikincisi .304’ten .300’e inceltmek için.Dolayısıyla günümüzde koleksiyoncuların bu silahlardan birine sahip olması zor değil, ama ancak orijinal fişeklerini bulabildikleri zaman ateş etme şansları var. Bu fişeklerden bulunsa bile hem sayıca az oluyorlar, hem de iyi muhafaza edilmedilerse ateşlenmeleri riskli olabiliyor. Piyasadaki yeni üretim fişeklerden ise hiç birinin çapı bu tüfeklere uygun değil. Aslında bazı üreticiler (ki bunların arasında Hornady firması da var) yıllar önce bu çapa uyacak tam metal ceketli (FMJ), ya da Soft Point (yumuşak uçlu) fişeklerden ürettiler ve bunları piyasada bulmak halâ mümkün, ama merminin hem şeklinin, hem tipinin, hem de ağırlığının tüfeğe uyacak şekilde seçilebilme şansı sınırlı. Kovanda ise sorun yok, zira 6,5 mm Carcano tüfeklerin kovanları halen en az üç firma tarafından üretiliyor (Norma, Prvi Partizan ve Graf markasıyla Hornady) ve bunların çaplarını biraz genişletmek yeterli oluyor.
KOLOMB’UN YUMURTASI
Bu sorunu çözmek için aslında sanılandan daha basit bir yol var: Fişeğin çekirdeklerini kendimiz modifiye etmek! Tabii ki yola çıkarken elinizde olması gereken çekirdeğin kalibresi .308, zira en yakını o ve bütün üreticiler bu kalibreye uygun çekirdeklerlerin şekil ve ağırlık açısından bir yığın farklı modelini üretiyorlar. Burada cevap bulmamız gereken soru şu: Gömlekli bir çekirdeği evde dolum işlemleri için kullanabileceğimiz türden bir haddeden nasıl geçirip, .308 kalibreden .300 kalibreye indirebiliriz? Cevap: Aynen tabanca veya revolverler için piyasada çok sık bulunan kalibredeki kurşun çekirdekleri kalibre eder gibi! Belki herkes bilmiyor ama, kendi kendine fişek dolumu yapanlar için akla gelebilecek her teçhizatı üreten (bu tip aksesuarlar konusunda dünyanın en büyüğü) Lee unvanlı Amerikalı bir şirket var ve bu şirkete istediğiniz çapta hadde siparişi bile verebiliyorsunuz. İnternet sitelerine girmeniz yeterli. Arama penceresine 80004 kodunu (custom lube and sizing kit) gireceksiniz ve “satın al” seçeneğini tıkladıktan sonra istediğiniz çapı “inç” ölçü birimi olarak belirteceksiniz. Biz de böyle yaptık ve Lee teknik servisinin önerisini aldıktan sonra (cevap süreleri 48 saat, ama bazen 24 saatin altına düşebiliyor), iki aşamalı bir sizing’ e karar kıldık. Birincisi çapı .308 kalibreden .304 kalibreye düşürmek için, ikincisi .304 kalibreden .300’e düşürmek için. Bunun nedeni bir anda fazla inceltmeye kalkarak prese fazla yüklenmemek.
Lee firmasına göre haddeden her geçirme işleminde düşürülecek çap en fazla bir inçin binde 4’ü kadar olmalı. Evet, bu şekilde online olarak ürünleri kredi kartıyla satın aldık ve e-mail ile siparişi konfirme ettiklerini bildiren yazıları geldi. Yaklaşık 6 hafta teslim süresi bildirmelerine rağmen, yaklaşık bir ay sonra iki hadde adresimize geldi ve kutunun içinde Alox yağ şişecikleri de vardı. Her bir haddenin fiyatı 32 dolar, ama buna kargo ücretini de ilave etmeniz gerekiyor (hava yolu gönderisiyle iki haddeyi içeren bir paket için 44,45 dolar ödedik). Böylelikle ürünler bize toplamda 108,45 dolara mal oldu. Ama postadan çekerken 16 Euro gümrük vergisi ödediğimizi de belirtelim. Yani cebimizden çıkan para 100 Euro kadardı.
Çekirdekleri Alox yağla iyice yağladıktan sonra (katılaştırmadan sıvı halde uygulanması daha iyi, sonra kolayca temizleniyor), presin kovan tutucusuna (shell holder) taktığımız kalibratör pistonununun üzerine yerleştirdik ve ilk haddeden, yani .304 kalibrelikten geçirdik: Kolayca geçtiler! Bir yivli mermi kovanının yeniden kalibre ederken uyguladığımızdan daha fazla kuvvet uygulamamıza da gerek kalmadı. Yine rahatça bir uygulama sonrası aynı işlemi ikinci haddede yaptık. Sonrasında, çekirdekleri kovanlara yerleştirmeden ve özellikle de ateş etmeden önce üzerlerindeki bütün yağ kalıntılarını temizlemeniz gerekiyor, zira aşırı basınca neden olabilirler.
Haddeleme işlemine üç farklı ağırlıkta çekirdeği tabi tuttuk: Sellieramp;Bellot markalı 150 grain FMJBT çekirdekler, Sierra Palma match 155 grain çekirdekler, ve yine Sierra markanın Matchking modelinden 168 grain çekirdekler. Bunlardan ilk ikisini 7,35 mm orijinal çapta üretilmiş Hornady 145 grain FMJ çekirdeklerle paralel olarak test ettik ve dolum için 35,6 grain sabit dozda Vihtavuori N140 ile Norma 202 barut kullandık. 168 grain çekirdekler için ise, 6,5 mm Carcano’da kullandığımız doz olan 32 grain Norma 202 dozu kullandık, çünkü iki çekirdeğin ağırlıkları birbirine çok yakındı (6,5 mm Hornady SP .268 kalibre 160 grain, bu çekirdek ise 168 grain). Haddelediğimiz çekirdeği piston ayağının merkezine yerleştirip inceledik ve hadde sonrası en ufak bir eksantriklik (merkezden sapma) olmadığını tespit ettik. İlk bakışta sadece merminin silindirik kısmında bir uzama, tabandaki boğulan kısmın boyunda ise bir kısalma fark ediliyor (yanlarından “sıkılan” metalin elbet bir noktadan taşma yapması gerekiyor…).
Atış testlerini Varese kentindeki Somma Lombardo atış poligonunda gerçekleştirdik ve 100 metreden yaptığımız atışlarda oldukça homojen ve iyi dağılımlı grupmanlar elde ettik. Kovanlarda aşırı basınç izlerine rastlamadık. İsabet hassasiyeti açısından değerlendirdiğimiz zaman, en iyi randımanı (sürpriz şekilde) ekonomik Sellieramp;Bellot 150 grain çekirdekler verdi. Matchking 168 grain çekirdeklerin performansı da aynıydı, ama Palma 155 grain çekirdeklerin dağılımı daha düzensiz oldu.
BU İŞ NEDEN YAPILIR?
Bu durumda ilk olarak akla gelen soru şu: Bu haddeleme işiyle uğraşmaya değer mi? Bu sorunun yanıtını herkes kendince değerlendirip vermelidir. Öncelikle haddelerin maliyeti hesaba katılmalıdır, ama bunlar sonsuza kadar dayanan ürünler olduklarından kısa sürede amorti edilmeleri mümkün. Ama bundan da önce düşünülmesi gereken, orijinal olarak 5,35 mm çapta üretilmiş çekirdeklerin sürekli şekilde az ve nadir bulunabilmeleri sorunu. İşin diğer bir artısı, bu çapı ilk kez farklı ağırlıkta çekirdekler ve farklı dozda barutlarla dolum yaparak kullanma olasılığının keyfi. Modern bazı kombinasyonların randımanını test edebilir, 38 modeli silahların pek müsabaka tipi sayılamayacak nişangah elemanlarının da isabet hassasiyetini yükseltebilirsiniz.
Örneğin olağan askeri tipte bir çekirdekten çok daha ağır olan ve fazla yüksek olmayan bir hızla atılan bir çekirdeğin (168 çekirdeğin Matchking gibi), 100 metreden yapacağınız atışlarda hedefin altına değil (bütün 91 modelleri yükseğe atar) “normal” silahla atar gibi hedefin ortasına nişan alır ve iyi sonuçlar elde edebilirsiniz. Elinizdeki 38 Finlandiya’dan alınma ise (oradakilerin arpacığı daha yüksek tipte bir arpacıkla değiştirilmiş), veya siz kendi kendinize silahınızla biraz oynamış iseniz ve nişan probleminiz yoksa, 7,35 milimetreyle gayet ekonomik mermiler kullanabilmek her halükârda önemlidir. Zaten bu mermiler .308 kalibre normal av ve sportif amaçlı tüfeklerde (ve eski Amerikan askeri silahlarında) da kullanılabilmekte, dünyanın her yerinde kolayca bulunabilmekte olup, silah tutkunlarının elinde çok sayıda mevcuttur. Tabii bütün bunların üzerine, unutmayalım ki bir de kendi hazırladığınız ve doldurduğunuz fişeklerle ateş etmenin keyfi var!
Bu makale, geçtiğimiz yıllarda birçok makalenin hazırlanmasında olduğu gibi, arkadaşımız Luca Brigatti’nin katkılarıyla yazılacaktı, ama kader onu aramızdan ayırdı ve ben tek başıma yazmak zorunda kaldım. Yıllarca verdiğin emeklerin için çok teşekkürler Luca.
